CTTĐT – Ngày 17/10/2019, Ủy ban nhân dân tỉnh Yên Bái đã ban hành Quyết định số 2353/QĐ-UBND công nhận nghề chế tác đá mỹ nghệ thôn Cây Mơ, xã Liễu Đô, huyện Lục Yên là làng nghề truyền thống.

Cổng thông tin điện tử tỉnh – Ngày 17/10/2019, Ủy ban nhân dân tỉnh Yên Bái đã ban hành Quyết định số 2353/QĐ-UBND công nhận nghề chế tác đá mỹ nghệ thôn Cây Mơ, xã Liễu Đô, huyện Lục Yên là làng nghề truyền thống.1. Tên làng nghề: Làng nghề chế tác đá Mỹ nghệ thôn Cây Mơ, xã Liễu Đô, huyện Lục Yên, tỉnh Yên Bái 2. Địa chỉ: Xã Liễu Đô, huyện Lục Yên, tỉnh Yên Bái 3. Quyết định công bố: Quyết định số 2353/QĐ-UBND ngày 17/10/2019, Ủy ban nhân dân tỉnh Yên Bái 4. Đường đến làng nghề: Thôn Cây Mơ nằm ở trung tâm xã, phía Đông giáp thôn Ngòi Kèn, phía Tây giáp thôn Đồng Tâm, thôn Tiền Phong ; phía Nam giáp thôn Cây Thị xã Liễu Đô; phía Bắc  giáp xã Minh Xuân - huyện Lục Yên, tỉnh Yên Bái. Thôn Cây Mơ có trục đường tỉnh lộ 170 chạy qua địa bàn đã được nhựa hóa 100% cơ bản thuận tiện cho việc đi lại và giao thương buôn bán. 5. Quá trình hình thành và phát triển: Xã Liễu Đô có trữ lượng lớn các loại đá trắng, đã thu hút một số Công ty khai thác đá đóng trên địa bàn. Từ những năm 2008, một số người lao động đã tham gia đào tạo, lao động và làm việc tại các cơ sở chế tác đá mỹ nghệ ở Đà Nẵng. Qua quá trình học hỏi, nhận thấy lợi thế trong việc chế tác đá mỹ nghệ từ đá trắng tại địa phương, từ năm 2011, trên địa bàn thôn Cây Mơ, xã Liễu Đô đã hình thành 01 cơ sở chế tác đá mỹ nghệ với 04 hộ tham gia. Do nhu cầu của thị trường, số cơ sở chế tác đá mỹ nghệ hình thành ngày càng nhiều. Đến nay trên địa bàn thôn Cây Mơ có 12 cơ sở chế tác đá mỹ nghệ với 33 hộ tham gia. Ban đầu do sản xuất chủ yếu là thủ công do đó các sản phẩm chế tác đá mỹ nghệ chủ yếu là các sản phẩm thô sơ và nhỏ; hiện nay, việc tạo hình khối đến tạo phôi, đục đẽo các chi tiết đã có sự hỗ trợ của máy móc, thời gian của người thợ chế tác đá phần lớn dành cho việc sáng tạo tác phẩm. Do đó các sản phẩm được tạo ra ngày càng tinh xảo, chất lượng, đa dạng về mẫu mã, phù hợp với thị hiếu của thị trường. Bởi vậy, những tác phẩm đá mỹ nghệ ở đây được khách hàng khắp cả nước ưa thích và đặt hàng. Mỗi sản phẩm đá được tạo ra ngày hôm nay không chỉ đơn thuần được hoàn thiện bằng các kỹ thuật điêu luyện của những người thợ làm nghề mà đó cón là những tác phẩm được thổi hồn mang đầy tính nghệ thuật. Những năm gần đây, việc sản xuất và tiêu thụ đá mỹ nghệ ngày càng phát triển; mức doanh thu của năm sau cao hơn năm trước; góp phần vào việc phát triển kinh tế xã hội, tạo việc làm cho người lao động, xóa đói giảm nghèo, nâng mức thu nhập bình quân đầu người cửa người dân. Đại hội Đảng bộ xã khóa XXII, nhiệm kỳ 2015-2020 đã khẳng định quyết tâm lãnh, chỉ đạo tập trung phát triển nghề chế tác đá mỹ nghệ thôn Cây Mơ, xây dựng thành làng nghề theo các tiêu trí đã được pháp luật quy định. Tổng số hộ tham gia chế tác đá mỹ nghệ của làng nghệ là 33 hộ (12 cơ sở). Tổng số lượng sản phẩm của làng nghề/năm là 4.720 sản phẩm (Các sản phẩm gồm: Con vật tượng trưng, pho tượng, lọ lục bình, quả cầu, bàn ghế bằng đá…); bình quân số lượng sản phẩm của hộ/năm: 143 sản phẩm/hộ/năm. Tổng vốn đầu tư của làng nghề/năm:  14.000  triệu  đồng/làng nghề/năm (trong đó vốn cố định  10.000 triệu  đồng, vốn lưu động 4.000 triệu đồng); bình quân vốn đầu tư của hộ/năm: 424,2 triệu đồng/hộ/năm. Tổng doanh thu của làng nghề/năm: 7.560 triệu đồng/làng nghề/năm; bình quân doanh thu của hộ/năm: 229,1 triệu đồng/hộ/năm.Tổng lợi nhuận của làng nghề/năm: 3.322 triệu đồng/làng nghề/năm; bình quân lợi nhuận của hộ/năm: 100,7 triệu đồng/hộ/năm. Thu nhập bình quân lao động/ tháng: 8,3 triệu đồng/người/tháng. Máy móc sử dụng để chế tác đá mỹ nghệ gồm: Máy cắt đá, máy khoan, máy trà, máy mài, máy đánh bóng. Nguồn nguyên liệu các cơ sở sử dụng để chế tác là các khối đá thô được mua thu gom bởi các công ty khai thác khoáng sản đóng trên địa bàn xã và các doanh nghiệp đóng trên địa bàn huyện. Lao động sản xuất tại các hộ được học tập và đào tạo về kỹ năng chế tác đá mỹ nghệ; từ những khối đá thô, với óc sáng tạo, đôi bàn tay khéo léo, những người thợ chế tác đá đã "biến" những khối đá to xù xì thành những sản phẩm đá mỹ nghệ độc đáo (từ những linh vật nhỏ, xinh xắn đến những những linh vật to nặng tới vài tấn, cao tới vài mét, hay những bức tượng phật...), mỗi tác phẩm điêu khắc là một thành quả lao động kỳ công của những bàn tay tài hoa và cần mẫn. Các sản phẩm đá mỹ nghệ được sử dụng vào nhiều mục đích khác nhau, như làm trang sức, trang trí phong thủy, trưng bày, sắp đặt trong không gian kiến trúc sân vườn. Các sản phẩm đá mỹ nghệ được ghi dấu ấn trong lòng người sử dụng bởi độ bền cũng như độ tinh xảo, sự đa dạng về chủng loại, mẫu mã, màu sắc, mang đậm phong cách của người Lục Yên được người tiêu dùng cả nước ua thích và đón nhận. Do hệ thống giao thông thuận tiện, sản phẩm của làng nghề được tiêu thụ ở hầu hết các tỉnh thành trên cả nước, đặc biệt là tại các thành phố lớn như Hà Nội, thành phố Hồ Chí Minh, Đà Nẵng...  Tuy nhiên sản phẩm đá mỹ nghệ mới được lưu thông trong phạm vi toàn quốc cần được vươn ra thị trường nước ngoài bằng cách quảng bá sản phẩm đến các thị trường các nước có nền kinh tế phát triển… Khu vực chế tác đá của các hộ nằm trong khuôn viên đất của gia đình tự quản lý, để nguồn đá bột trong quá trình sản xuất không xả ra ngoài môi trường các hộ đã xây dựng bể lắng để xử lý nước thải. Nhiên liệu thô được nhập từ các mỏ của các doanh nghiệp lớn đóng trên địa bàn xã và các doanh nghiệp đóng trên địa bàn huyện cung cấp. Do đó quá trình chế tác đá mỹ nghệ không làm ảnh hưởng lớn đến môi trường xung quanh. Nghề chế tác đá mỹ nghệ là nghề có giá trị sản xuất lớn, thu nhập cao, góp phần quan trọng vào sự phát triển kinh tế - xã hội ở địa phương, tạo công ăn việc làm cho nhiều lao động, xứng đáng với vai trò xoá đói giảm nghèo, góp phần quan trọng trong công cuộc xây dựng nông thôn mới. Mỗi tác phẩm điêu khắc là một thành quả lao động kỳ công của những bàn tay tài hoa và cần mẫn. Từng mũi khoan, nét đục đẽo của những nghệ nhân đều thể hiện tình yêu nghề và niềm say mê với những tảng đá vô tri, để có thể tạo ra những tác phẩm có giá trị nhất, giữ vững và phát huy nét đẹp của làng nghề. Phương hướng phát triển làng nghề trong những năm tiếp theo đó là: - Tiếp tục giữ vững và phát triển làng nghề, cải tiến về mẫu mã, nâng cao chất lượng sản phẩm. - Xây dựng, tạo cảnh quan, môi trường làng nghề xanh - sạch đẹp, tiếp tục cải thiện đời sống sinh hoạt của người lao động. - Xây dựng và triển khai thực hiện các chương trình xúc tiến thương mại, mở rộng thị trường, giúp cho các sản phẩm của làng nghề tiếp cận nhiều hơn thị trường trong và ngoài nước trong đó trọng tâm ưu tiên về quảng cáo, tổ chức hội chợ triển lãm giới thiệu sản phẩm. - Tổ chức các lớp đào tạo nghề sản xuất tranh đá quý để bổ sung nguồn nhân lực kết hợp với tạo việc làm cho người lao động tại địa phương - Áp dụng tiến bộ khoa hoạc kỹ thuật vào sản xuất để nâng cao chất lượng cũng như hiệu quả trong việc chế tác các sản phẩm đá mỹ nghệ.