Thôn Mạ, xã Vĩnh Kiên, huyện Yên Bình là
một trong ba thôn tại Việt Nam được Trung tâm Trung tâm Nông nghiệp Nhiệt đới
Quốc tế (CIAT) khu vực Châu Á chọn để làm thí điểm cho việc thử nghiệm các loại
hình nông nghiệp thích ứng với biến đổi khí hậu (BĐKH) do chịu ảnh hưởng của điều
kiện thời tiết cực đoan như hạn hán, giá lạnh cùng với tình trạng suy giảm chất
lượng đất.
Với Dự án “Các kỹ thuật nông nghiệp tổng
hợp nhằm nâng cao khả năng thích ứng với BĐKH và sinh kế của vùng nông thôn
Đông Nam Á", cụ thể là mô hình sắn cỏ đã mở ra hướng canh tác nông nghiệp
mới cho người dân nơi đây trong việc thích ứng trước BĐKH hiện nay.
Thôn Mạ có 190 hộ với trên 700 nhân khẩu
thì có 40 ha canh tác sắn trên đất dốc và có 50% hộ dân trồng sắn. Việc canh
tác sắn nhiều năm đã khiến đất bạc màu, xói mòn và rửa trôi, dẫn đến năng suất
ngày một giảm.
Với việc lựa chọn 7 hộ dân tham gia, Dự án
đã cung cấp giống cỏ, phân bón, cử cán bộ kỹ thuật hướng dẫn nhân dân trồng các
đường băng cỏ trên các đồi sắn, xen lẫn giữa các hàng sắn. Ưu điểm của các
đường băng cỏ là giúp giữ lại các chất dinh dưỡng trong đất bị xói mòn, rửa
trôi, giúp tăng độ phì nhiêu, cải tạo lại đất.
Đồng thời, cỏ còn giúp phát triển chăn nuôi
trâu, bò và cá tương đối tốt. Việc triển khai Dự án tại thôn Mạ sẽ giúp
người dân nơi đây ý thức hơn trong việc canh tác cây sắn bền vững; đồng thời,
tạo mối liên kết trong sản xuất nông nghiệp giữa các địa phương trong tỉnh…
Là một trong số 7 hộ dân được chọn để triển
khai thí điểm Dự án, gia đình bà Trần Thị Hoạt có gần 1 ha sắn. Trước đây, toàn
bộ diện tích đất gia đình bà trồng keo và bồ đề lấy gỗ, sau hiệu quả không cao
nên gia đình bà chuyển sang trồng sắn. Tuy nhiên, do độ dốc cao, canh tác lâu năm,
đất không được cải tạo, hiện tượng hoang hóa, rửa trôi, xói mòn đã dẫn đến năng
suất giảm dần qua các năm.
Bà Hoạt phấn khởi cho biết: “Được cán bộ
của Dự án tận tình hướng dẫn việc canh tác sắn, gia đình cũng rất yên tâm bởi
thực tế thì mấy năm nay, năng suất giảm đáng kể mà gia đình cũng chả biết làm
thế nào. Tham gia Dự án, ngoài việc giúp tăng năng suất cây sắn, các đường băng
cỏ còn giúp gia đình tôi đẩy mạnh phát triển chăn nuôi trâu, bò, cá, góp phần tăng
thêm thu nhập”.
Gia đình bà Trần Thị Lành cũng vậy, nhà có
hơn 1 ha sắn, cũng là hộ có thâm niên trồng sắn, trước kia, khi đất chưa bạc
màu, bình quân mỗi năm, trừ chi phí cũng mang lại nguồn thu cho gia đình bà
trên 20 triệu đồng. Khoảng 4 năm trở lại đây, đất đã bạc màu, năng suất giảm rõ
rệt, bình quân mỗi năm, gia đình bà chỉ thu về khoảng 10 triệu đồng.
Được lựa chọn để tham gia Dự án, gia đình
bà Lành mong muốn, Dự án sẽ góp phần quan trọng giúp gia đình bà cải thiện môi
trường đất cũng như việc canh tác sắn sao cho năng suất hơn.
Ông Dindo Campilan - Giám đốc CIAT khu vực
châu Á cho biết: “Mục tiêu của Dự án tập trung vào việc phát triển công nghệ,
công cụ và kiến thức mới giúp người nông dân, đặc biệt là nông hộ nhỏ trong
việc canh tác nông nghiệp sinh thái một cách hiệu quả, tăng lợi nhuận và lợi
thế cạnh tranh cũng như tăng tính bền vững và khả năng phục hồi, cung cấp các giải
pháp đối phó với suy thoái môi trường và BĐKH ở vùng nhiệt đới, cụ thể là việc
canh tác cây sắn trên đất dốc”.
Bởi vậy, sau một thời gian khảo sát tại
Việt Nam, CIAT đã lựa chọn 3 địa điểm là thôn Mạ, xã Vĩnh Kiên, huyện Yên Bình,
tỉnh Yên Bái; thôn Mỹ Lợi, xã Kỳ Sơn, huyện Kỳ Anh, tỉnh Hà Tĩnh và ấp Trà Hất,
xã Châu Thới, huyện Vĩnh Lợi, tỉnh Bạc Liêu để triển khai mô hình canh tác bền
vững trên đất dốc.
Trước mắt, Dự án đã triển khai thành công
tại thôn Mỹ Lợi, xã Kỳ Sơn, huyện Kỳ Anh, tỉnh Hà Tĩnh và ấp Trà Hất; xã Châu
Thới, huyện Vĩnh Lợi, tỉnh Bạc Liêu.
Sau một năm triển khai thí điểm Dự án, môi
trường đất cải tạo đáng kể, những đường băng cỏ có tác dụng rõ rệt trong việc
chống xói mòn, rửa trôi, cải thiện môi trường đất tương đối tốt, giúp năng suất
tăng lên đáng kể. Nếu như bình thường khi chưa có Dự án 1 ha sắn chỉ thu 4 tấn
củ thì sau khi Dự án triển khai, năng suất sắn đã tăng lên 6 tấn/ha.
Không chỉ có vậy, với 1 ha sắn có thể nuôi
1 con trâu, 1 con bò quanh năm và nuôi cá. Nếu cỏ đươc chăm sóc tốt thì 1 ha
sắn cỏ có thể nuôi tới 3 - 4 con trâu, bò, góp phần thiết thực trong công cuộc
xoá đói giảm nghèo và làm giàu cho người dân.
Thành công bước đầu của Dự án sẽ là cơ hội
tốt để người dân nơi đây ý thức hơn trong việc canh tác cây sắn bền vững; đồng
thời, tạo mối liên kết trong sản xuất nông nghiệp giữa các địa phương trong,
ngoài tỉnh nhằm ứng phó hiệu quả với BĐKH như hiện nay.
(Theo Báo Yên Bái)