Hiện nay, trên địa bàn tỉnh Yên Bái,
dịch HIV/AIDS đã có ở 100% huyện, thị xã, thành phố; 89% xã, phường trong tỉnh
(156/180, tăng 05 xã so với năm 2015), HIV/AIDS đã có ở cả các xã vùng cao,
vùng sâu, vùng đặc biệt khó khăn, vùng dân tộc thiểu số. Người nhiễm HIV có
ở tất cả các thành phần xã hội (nông dân, trí thức, lao động tự do,
học sinh, sinh viên...). Thành phố Yên Bái, thị xã Nghĩa Lộ, huyện Văn
Chấn, Trấn Yên, Yên Bình là những địa phương có số người nhiễm HIV/AIDS
cao trong tỉnh. Năm 2015 phát hiện lây truyền HIV/AIDS chủ yếu qua đường
máu chiếm 36,61% (giảm 3,52% so với 2014); đường tình dục chiếm 25,98% (tăng
10,52% so với 2014); không rõ là 37,40%.
Theo thống kê, đối tượng nhiễm HIV
chủ yếu là nhóm nghiện chích ma túy 36,61% (giảm 0,97% so với 2014); quan
hệ tình dục khác giới 24,02% (tăng 8,58% so với năm 2014); phụ nữ mang thai
chiếm 9,45% (tăng 5,76% so với năm 2014). Nam giới chiếm 68,11%, nữ giới chiếm
31,89% tổng số người nhiễm. Những năm gần đây số người nhiễm HIV mới được
phát hiện tập trung ở độ tuổi lao động, tăng ở nhóm 30 - 49 tuổi. Số
phụ nữ được phát hiện có xu hướng tăng lên, nguyên nhân do chuyển dịch
đường lây từ đường máu sang đường tình dục. Năm 2015, đã phát hiện mới
258 người nhiễm HIV trên địa bàn tỉnh, giảm 6,2% so với năm 2014. Luỹ tích số
người nhiễm HIV/AIDS đã phát hiện trên địa bàn tỉnh là 5.327, hiện còn sống là
3871. Số bệnh nhân đã chuyển AIDS là 2385, hiện còn sống 929. Dịch HIV/AIDS vẫn
đang gây tác động xấu đến sự phát triển kinh tế, xã hội của tỉnh Yên Bái.
Trước diễn biến phức tạp đó, những
năm qua, với sự hỗ trợ của nhiều dự án của Chính phủ và quốc tế, Yên Bái đã
tích cực đầu tư, thực hiện nhiều giải pháp nhằm phòng chống HIV/AIDS và thu
được nhiều kết quả đáng ghi nhận. Qua đó, tỷ lệ lây nhiễm HIV cơ bản được khống
chế. Đến nay, đã hình thành được hệ thống theo dõi, giám sát từ tỉnh đến xã,
phường, thị trấn. Định kỳ 03 tháng, Trung tâm phòng chống HIV/AIDS cung cấp
danh sách người nhiễm cho Trung tâm y tế tuyến huyện để quản lý, tổ chức giám
sát tại xã, phường, thị trấn. Đồng thời tổ chức điều tra, giám sát lồng ghép
các chỉ số hành vi và sinh học trên địa bàn tỉnh Yên Bái đối với người nghiện
chích ma túy.
Tỉnh Yên Bái đã tiếp tục triển khai
các hoạt động giảm tác hại tại 45/45 xã, phường trọng điểm, duy trì đội ngũ 76 giáo dục viên đồng đẳng, 95
cộng tác viên can thiệp giảm tác hại hiện có. Trong năm 2015, đã thực hiện trao
392.514 bơm kim tiêm cho 1473 lượt người nghiện, số bao cao su đã phát 73.389
cái.
Đặc biệt, chương
trình điều trị điều trị thay thế nghiện các chất dạng thuốc phiện bằng thuốc
Methadone đang phát huy hiệu quả tích cực. Đến thời điểm hiện tại, số bệnh nhân
đang điều trị thay thế nghiện các chất dạng thuốc phiện bằng thuốc Methadone
tại các cơ sở điều trị trong tỉnh là 875. Trong đó, tại Trung tâm phòng, chống
HIV/AIDS tỉnh Yên Bái là 280 bệnh nhân; Chi cục PCTNXH là 154 bệnh nhân; Trung
tâm y tế nghĩa Lộ 144 bệnh nhân; Trung tâm y tế huyện Văn Chấn 59 bệnh nhân;
Trung tâm y tế huyện Văn Yên 107 bệnh nhân; Trung tâm y tế huyện Mù Cang Chải
131 bệnh nhân. Việc triển khai thực hiện điều trị bằng Methadone được chính
quyền địa phương và gia đình người nghiện ủng hộ và đánh giá cao.
Cùng với đó, tỉnh Yên Bái cũng triển
khai tốt chương trình điều trị ARV cho 1766 bệnh nhân. Trong đó, năm 2015 đã
điều trị cho 270 bệnh nhân mới.
Đối với công tác dự phòng lây truyền
HIV từ mẹ sang con, đã hình thành hệ thống dự phòng lây truyền HIV từ mẹ sang
con, trong đó việc chỉ đạo, hỗ trợ chuyên môn thuộc Trung tâm phòng chống
HIV/AIDS, Bệnh viên đa khoa tỉnh, Trung tâm Chăm sóc sức khỏe sinh sản. Các
Bệnh viện đa khoa, Trung tâm y tế tuyến huyện thực hiện công tác dự phòng lây
truyền HIV từ mẹ sang con trên địa bàn. Trong năm 2015, số phụ nữ có thai được
xét nghiệm HIV là 12.007 trường hợp, trong đó 31 trường hợp dương tính. Tất cả
các trường hợp phụ nữ có thai và trẻ em có HIV dương tính đều được thông báo
cho Trung tâm Chăm sóc sức khỏe sinh sản và các cơ sở để theo dõi, quản lý,
giám sát.
Thời gian tới, thực hiện chiến lược
của tỉnh, các hoạt động phòng, chống HIV/AIDS tiếp tục được đẩy mạnh, trọng tâm
là các hoạt động truyền thông, nâng cao nhận thức và thực hiện hành vi an toàn
dự phòng lây nhiễm HIV trong các tầng lớp nhân dân, đặc biệt là những người dễ
bị tổn thương, người dân sống ở vùng sâu, vùng xa, đồng bào dân tộc thiểu số;
lực lượng thanh, thiếu niên và học sinh tích cực tham gia tuyên truyền, thực
hiện phòng, chống các tệ nạn xã hội, phòng, chống HIV/AIDS tại địa phương và
trường học; tăng cường các dịch vụ lồng ghép khám, chăm sóc, điều trị HIV/AIDS
cũng như tư vấn, xét nghiệm tự nguyện tại các cơ sở y tế…