Là tỉnh miền núi, tiếp giáp giữa các tỉnh biên giới Tây Bắc với vùng trung du Bắc Bộ, Yên Bái được xác định là địa bàn quan trọng thuộc Quân khu 2 trong thế phòng thủ của đất nước.

Là tỉnh miền núi, tiếp giáp giữa các tỉnh biên giới Tây Bắc với vùng trung du Bắc Bộ, Yên Bái được xác định là địa bàn quan trọng thuộc Quân khu 2 trong thế phòng thủ của đất nước. Nhận thức rõ điều đó, những năm qua, lực lượng vũ trang (LLVT) tỉnh đã phát huy vai trò nòng cốt, chủ động phối hợp với các ban, ngành, đoàn thể làm tham mưu và tổ chức thực hiện xây dựng khu vực phòng thủ (KVPT) tỉnh đạt được nhiều kết quả quan trọng.  Nổi bật là, tiềm lực mọi mặt của KVPT từng bước được tăng cường; thế trận quân sự ở từng khu vực, địa bàn được xây dựng liên hoàn, phù hợp với đặc điểm và điều kiện của từng địa phương; việc kết hợp phát triển kinh tế - xã hội với tăng cường quốc phòng - an ninh được thực hiện chặt chẽ; cơ chế lãnh đạo, quản lý, điều hành của cấp ủy, chính quyền các cấp được vận hành linh hoạt, hiệu quả; chất lượng tổng hợp, trình độ, khả năng sẵn sàng chiến đấu của LLVT không ngừng được nâng cao, góp phần giữ vững an ninh chính trị, trật tự, an toàn xã hội, tạo điều kiện thuận lợi để tỉnh phát triển. Để đạt được kết quả đó, trên cơ sở quán triệt quan điểm, đường lối quân sự, quốc phòng của Đảng, các chỉ thị của Nhà nước, Bộ Quốc phòng, của Quân khu 2 về xây dựng KVPT, Bộ Chỉ huy Quân sự (CHQS) tỉnh đã phát huy vai trò nòng cốt, phối hợp chặt chẽ với các ban, ngành, địa phương tham mưu giúp Tỉnh ủy, UBND tỉnh lãnh đạo, chỉ đạo toàn diện việc xây dựng KVPT trên địa bàn.  Cơ quan quân sự các cấp đã chủ động nghiên cứu tình hình, tích cực tổng kết thực tiễn, làm cơ sở để tham mưu giúp cấp ủy, chính quyền những vấn đề trọng tâm nhất trong xây dựng và hoạt động của KVPT.  Căn cứ vào thực tiễn địa bàn, Bộ CHQS tỉnh đã chủ động tham mưu giúp Tỉnh ủy, UBND tỉnh ban hành các văn bản, chương trình, kế hoạch, hướng dẫn, chỉ đạo các lực lượng, xây dựng KVPT. Trọng tâm là Chương trình hành động số 35 của Ban Thường vụ Tỉnh ủy về thực hiện Nghị quyết số 28 của Bộ Chính trị (khóa X) và Nghị định số 152 của Chính phủ; Chỉ thị số 17 của Tỉnh ủy về lãnh đạo xây dựng căn cứ hậu phương trong KVPT đến năm 2020...  Đây là cơ sở pháp lý quan trọng, kịp thời để các cấp, ngành, địa phương triển khai thực hiện. Cơ quan quân sự các cấp đã chủ động phối hợp với các lực lượng nắm chắc tình hình, kịp thời tham mưu giúp UBND cùng cấp nâng cao hiệu quả công tác quản lý nhà nước về quốc phòng; coi trọng phối hợp thẩm định, điều chỉnh các dự án trong quy hoạch, kế hoạch, bảo đảm mỗi bước phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh là một bước tăng cường quốc phòng - an ninh.  Những năm gần đây, trước yêu cầu cao của nhiệm vụ bảo vệ Tổ quốc, Bộ CHQS tỉnh chủ động phối hợp, chỉ đạo cơ quan chức năng nghiên cứu xây dựng các đề án về bảo đảm quốc phòng - an ninh trên địa bàn cho từng giai đoạn nhằm từng bước hoàn thiện thế trận KVPT vững chắc.  Đến nay, Đề án "Bảo đảm quốc phòng giai đoạn 2014 - 2020” đang được triển khai hiệu quả. Nhờ tham mưu đúng, trúng của cơ quan quân sự và sự chỉ đạo có hiệu quả của cấp ủy, chính quyền nên các ban, ngành, đoàn thể, địa phương và nhân dân trên địa bàn có sự đồng thuận cao, tích cực vào cuộc, phát huy tốt vai trò, trách nhiệm trong quá trình xây dựng KVPT theo chức năng, nhiệm vụ.  Bên cạnh đó, Bộ CHQS tỉnh đã tham mưu giúp tỉnh đẩy mạnh thực hiện công tác giáo dục, bồi dưỡng kiến thức quốc phòng và an ninh cho các đối tượng, làm cơ sở để xây dựng tiềm lực chính trị - tinh thần vững mạnh trong KVPT. Trong đó, công tác bồi dưỡng kiến thức quốc phòng và an ninh cho đội ngũ cán bộ chủ chốt các cấp được thực hiện tốt. Công tác giáo dục quốc phòng và an ninh cho học sinh, sinh viên được vận dụng linh hoạt, sáng tạo cả nội dung, phương pháp; kết hợp giữa giáo dục chính khóa với các hoạt động ngoại khóa và thực hiện Chương trình "Học kỳ quân đội”; chủ động phối hợp với các tổ chức chính trị - xã hội, cơ quan thông tin đại chúng trên địa bàn thực hiện tốt công tác tuyên truyền, phổ biến, giáo dục quốc phòng và an ninh cho toàn dân.  Thông qua đó, nhận thức của hệ thống chính trị, cán bộ, học sinh, sinh viên và toàn dân trên địa bàn về quan điểm, đường lối quốc phòng, quân sự của Đảng, Nhà nước trong tình hình mới được nâng cao, luôn cảnh giác và tích cực đấu tranh làm thất bại chiến lược "Diễn biến hòa bình” của các thế lực thù địch, góp phần xây dựng KVPT vững mạnh.  Đặc biệt, trên cơ sở quán triệt và thực hiện nghiêm túc Nghị quyết số 26 của HĐND và Kế hoạch số 87 của UBND tỉnh về xây dựng nông thôn mới giai đoạn 2011 - 2020, các đơn vị LLVT đã chủ động xây dựng kế hoạch, tổ chức hành quân dã ngoại, giúp chính quyền, nhân dân ở vùng sâu, vùng xa, đặc biệt khó khăn.  Trong quá trình thực hiện, các lực lượng tập trung vào củng cố hệ thống chính trị, xây dựng hệ thống thủy lợi, phát triển các mô hình sản xuất, phát triển kinh tế, xóa đói giảm nghèo, khắc phục hậu quả thiên tai, xây dựng đời sống văn hóa mới; thực hiện tốt chính sách hậu phương quân đội.  Mặt khác, cơ quan quân sự tỉnh phối hợp chặt chẽ với ban, ngành, đoàn thể tham mưu giúp tỉnh lãnh đạo, chỉ đạo các địa phương huy động mọi nguồn lực để xây dựng thế trận quân sự trong KVPT.  Trọng tâm là xây dựng sở chỉ huy các cấp, căn cứ chiến đấu, căn cứ hậu phương, cụm xã chiến đấu và chốt chiến dịch, góp phần xây dựng thế trận quân sự liên hoàn, vững chắc trong KVPT; chỉ đạo các đơn vị LLVT duy trì chặt chẽ chế độ trực chỉ huy, trực ban, trực sẵn sàng chiến đấu; kịp thời điều chỉnh, bổ sung hoàn thiện quyết tâm, kế hoạch, phương án tác chiến các cấp, bảo đảm phù hợp với sự phát triển của tình hình. Lực lượng dân quân, tự vệ được xây dựng theo hướng "vững mạnh, rộng khắp” Thời gian qua, tỉnh Yên Bái luôn chăm lo xây dựng LLVT vững mạnh cả về chính trị, tư tưởng và tổ chức, thực sự là lực lượng nòng cốt trong xây dựng và hoạt động của KVPT, đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ bảo vệ Tổ quốc trong tình hình mới.  Đối với lực lượng thường trực, tỉnh đã tập trung kiện toàn tổ chức, biên chế theo hướng "tinh, gọn, mạnh”; tích cực đổi mới, nâng cao chất lượng huấn luyện, đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ.  Quá trình huấn luyện, các cơ quan, đơn vị thực hiện tốt phương châm "Cơ bản, thiết thực, vững chắc”, coi trọng huấn luyện đồng bộ và chuyên sâu, huấn luyện chiến đấu hiệp đồng và khả năng cơ động phòng tránh, đánh trả; tăng cường huấn luyện đêm, huấn luyện dã ngoại sát nhiệm vụ, phù hợp với vũ khí, trang bị hiện có và phương án chiến đấu, đối tượng, địa bàn tác chiến.  Kết hợp chặt chẽ giữa huấn luyện, diễn tập với rèn luyện kỷ luật, xây dựng nề nếp chính quy và nâng cao đời sống vật chất, tinh thần cho bộ đội. Với lực lượng dự bị động viên, tỉnh coi trọng từ khâu tạo nguồn, đăng ký, quản lý, huấn luyện cho đến việc bảo đảm chế độ chính sách; tổ chức, sắp xếp bảo đảm 100% quân số cho các đơn vị động viên; tăng cường huấn luyện chuyển loại chuyên nghiệp quân sự và đào tạo sỹ quan dự bị, tạo nguồn để nâng cao chất lượng lực lượng dự bị động viên.  Đồng thời, tăng cường quản lý các phương tiện, vật tư, kỹ thuật của nền kinh tế trong KVPT, sẵn sàng động viên khi có tình huống.  Lực lượng dân quân, tự vệ được xây dựng theo hướng "vững mạnh, rộng khắp”; trong đó, hướng mạnh xây dựng và nâng cao chất lượng lực lượng dân quân, tự vệ ở cơ sở, xã (phường, thị trấn) và các cơ quan, tổ chức, loại hình doanh nghiệp thuộc các thành phần kinh tế.  Công tác đào tạo, bồi dưỡng cán bộ quân sự xã (phường, thị trấn) trình độ trung cấp quân sự cơ sở được thực hiện tốt. Các đơn vị dân quân cơ động được tăng cường huấn luyện đêm, huấn luyện chiến thuật sát các tình huống và đặc thù địa bàn, sẵn sàng bảo vệ địa phương trong mọi tình huống… Có thể thấy, việc xây dựng, củng cố KVPT đã được các đơn vị LLVT tỉnh triển khai một cách khoa học, nghiêm túc, nâng cao tính chiến đấu và sát với thực tiễn địa phương. Trong đó, vai trò nòng cốt của LLVT đã được khẳng định, tạo nên thế trận lòng dân vững chắc, là nền móng căn bản để phát triển kinh tế - xã hội địa phương.