Khi nhắc đến Nghĩa Lộ - Mường Lò tỉnh Yên Bái, du khách không chỉ đắm say trong cảnh quan thung lũng trù phú tươi đẹp, những nét văn hóa đặc sắc của đồng bào các dân tộc nơi đây, mà sẽ còn bị mê hoặc bởi nền văn hóa ẩm thực độc đáo với nguyên liệu chế biến các món ăn truyền thống sẵn có từ núi rừng và cách chế biến tài hoa, khéo léo của đồng bào dân tộc Thái. Một trong những món ăn đó là món Pa Pỉnh Tộp (cá suối nướng lật úp), món ăn cổ truyền của đồng bào dân tộc Thái - Mường Lò từ lâu đã nổi tiếng và luôn được du khách tìm thưởng thức khi có dịp ghé thăm

Khi nhắc đến Nghĩa Lộ - Mường Lò tỉnh Yên Bái, du khách không chỉ đắm say trong cảnh quan thung lũng trù phú tươi đẹp, những nét văn hóa đặc sắc của đồng bào các dân tộc nơi đây, mà sẽ còn bị mê hoặc bởi nền văn hóa ẩm thực độc đáo với nguyên liệu chế biến các món ăn truyền thống sẵn có từ núi rừng và cách chế biến tài hoa, khéo léo của đồng bào dân tộc Thái. Một trong những món ăn đó là món Pa Pỉnh Tộp (cá suối nướng lật úp), món ăn cổ truyền của đồng bào dân tộc Thái - Mường Lò từ lâu đã nổi tiếng và luôn được du khách tìm thưởng thức khi có dịp ghé thămNếu được ghé thăm nhà của người dân tộc Thái - Mường Lò và thưởng thức món cá nướng Pa Pỉnh Tộp (cá suối nướng lật úp), du khách sẽ khó lòng quên hương vị độc đáo này. Tục ngữ Thái có câu: ''Cáy măn mọk má ha, Báu to Pa Pỉnh Tộp ma sú'', nghĩa là: ''Gà tơ tần đem đến, không bằng Pa Pỉnh Tộp đem cho''. Cá nướng này trân quý không chỉ bởi giá trị ẩm thực mà còn ước lượng chuẩn xác và bàn tay khéo léo của người làm ra nó. Món cá nướng Pa Pỉnh Tộp có cách làm cầu kỳ ngay từ khâu chọn nguyên liệu. Pa Pỉnh Tộp có thể làm từ bất cứ loại cá nước ngọt nào. Thế nhưng, để làm được món Pa Pỉnh Tộp thơm ngon, người Thái thường chọn loại cá suối (cá Sỉnh) hoặc cá chép thật béo và còn tươi sống. Cá còn tươi đem làm sạch vảy, sau đó mổ cá đằng dọc sống lưng để khi gấp úp, con cá mềm mại dễ gấp hơn và để phần gia vị nhồi trong bụng cá khi tiếp xúc với than hồng sẽ tỏa mùi thơm ngấm vào thịt cá. Khi mổ cá phải dùng dao thật sắc, khía thẳng, dứt khoát, không khía nhiều lần gây nát cá. Sau khi bỏ mật cá bắt đầu ướp nhồi gia vị. Pa Pỉnh Tộp được người Thái ướp bằng ớt bột khô nên khi nướng cá có mùi thơm đặc trưng. Ngoài ra cá để nướng, người ta ướp đậm muối một chút so với cá đem rán. Sau khi tẩm ướp con cá, để khoảng 5 - 10 phút, đem nhồi vào bụng cá những loại gia vị, rau thơm đã được thái nhỏ như: gừng, tỏi, sả, hành, rau thơm rừng (hom mu chưn) và mầm măng của cây sa nhân. Gấp úp đôi con cá lại, xoa một lớp bột riềng và thính gạo ra ngoài vỏ cá rồi kẹp vào gắp nướng. Que gắp nướng (híp pỉnh) phải làm bằng cây tre bương dày, còn tươi, chẻ thành đôi hoặc ba, bốn chạc để kẹp con cá cho chắc chắn. Sau đó phải nướng cá trên than của cây củi gỗ núi đá. Nếu nướng trên than cây tre và các loại cây gỗ tạp thì cá không chín vàng đều và không thơm ngon. Khi nướng cá, cần phải kiên trì hơ cho con cá chín dần, chín đều, không nóng vội dí sát cá vào bếp lửa, cá sẽ cháy sém bên ngoài nhưng chưa đủ độ chín thơm bên trong. Khi gỡ cá ra đĩa, người Thái có sáng kiến dùng sợi chỉ vuốt dọc theo chiều gắp, con cá được gỡ ra vẫn nguyên vẹn, không vỡ nát. Những con cá tươi, qua bàn tay của những người phụ nữ Thái, trở thành món cá nướng thơm lừng hấp dẫn. Món cá “Pa Pỉnh Tộp” khi chín vàng rộm, thơm lừng, mang đầy đủ từng vị ngọt béo của cá, vị cay của ớt, vị thơm của sả, riềng, cả các loại rau thơm hòa quyện một cách hoàn hảo. Món này thường được ăn cùng với cơm gạo mới, xôi dẻo. Thưởng thức miếng cá nướng vàng rộm, thơm lừng với cơm nếp xôi dẻo ta mới thấy hết cái vị ngọt béo của cá, vị cay của quả ớt, cay của quả mắc khén, màu xanh của hành, xanh của rau thơm lẫn màu vàng của cá nướng. Cơm xôi ăn với ''Pa Pỉnh Tộp'' của người Thái cũng được ví như cơm tám nấu niêu đất ăn với cá bống kho của người miền xuôi vậy. Các món ăn của người Thái không cầu kỳ nhưng khi đã được thưởng thức thì sẽ nhớ mãi, trong đó đặc biệt là món ''Pa Pỉnh Tộp" đậm đà bản sắc dân tộc. Việc chế biến các món không chỉ là nhu cầu hàng ngày với đồng bào Thái, mà còn là một tiêu chuẩn để đánh giá con người, nhất là đối với thanh niên nam nữ mới đi làm dâu, làm rể. Cơm nếp thơm, ăn cùng với các món ăn được chế biến từ thịt, cá và các loại rau rừng là những món ăn ngon đặc sắc của người Thái thể hiện sự hòa quyện giữa thiên nhiên với lòng kiên trì, sáng tạo tuyệt vời của cư dân Thái. Mỗi khi có khách quý tới nhà, sau khi đôi lời chia vui, cảm ơn quý khách chủ nhà sẽ mời và chia một phần ''Pa Pỉnh Tộp'' cho khách và mọi người với ý niệm: đây là món ăn quý, mến khách, hẹn gặp lại không bao giờ quên vì họ coi món "Pa Pỉnh Tộp" là một món ăn đặc biệt và sang trọng. Món cá nướng "Pa Pỉnh Tộp" vừa là món ăn dành để đãi khách quý, cũng còn vừa món ăn đời thường, rất thuận tiện cho việc gói cơm đi làm nương rẫy hàng ngày. Ăn ''Pa Pỉnh Tộp'' khiến người ta say, kèm thêm chút xôi nếp chấm với chẩm chéo, thêm chút rượu ngô cay cay, tê tê, món ăn này khiến người ta “phải lòng” ngay từ miếng đầu tiên. Vì thế, món cá nướng đầy quyến rũ mời gọi tất cả các giác quan của thực khách và chiều lòng tất cả mọi người, kể cả những người khó tính nhất. Giờ đây món ''Pa Pỉnh Tộp'' của người Thái - Mường Lò đã trở nên nổi tiếng và trở thành nhu cầu được thưởng thức đối với du khách, vì vậy bạn đừng bỏ qua nếu có cơ hội đến thăm bản của người Thái - Mường Lò tỉnh Yên Bái.