Sự kiện thành lập Đảng (3/2/1930) cùng với các phong trào cách mạng mà đỉnh cao là Xô viết Nghệ Tĩnh đã có ảnh hưởng hết sức to lớn đến phong trào cách mạng ở Yên Bái.
Những dấu hiệu của phong trào cách mạng ở địa phương thực ra có từ năm 1927, khi hai nhà giáo là Nguyễn Văn Chính dạy học ở trường Thành Trung (Nam Định) và Vũ Công Thảo dạy ở trường Kỹ nghệ thực hành (Hà Nội) bị điều lên Yên Bái vì để học sinh của mình bãi khoá và tham gia để tang Phan Chu Trinh.
Tại thị xã Yên Bái, khi dạy học, hai nhà giáo vẫn thường xuyên lồng vào bài giảng nhiều nội dung làm thức tỉnh lòng yêu nước của học sinh. Trong đó có những học trò sớm giác ngộ là Phạm Lợi, Dương Huy Hùng, Nguyễn Hữu Hiền, Đỗ Trọng Thi, Dương Văn Lan, Đinh Phú Sấn, Mai Xuân Khôi, Hoàng Huy Mộc...
Năm 1929, Đỗ Văn Đức từ Sơn Tây lên nhà anh trai là Đỗ Văn Sự ở thị xã Yên Bái. Anh mở hiệu cắt tóc ở phố Yên Thái và nhen nhóm phong trào cách mạng. Anh tìm cách bắt mối vào tầng lớp thanh niên như Ngô Bửu - thừa phái dinh Bố chánh Yên Bái, Nguyễn Văn Ba - công nhân, Lê Văn Viên - lính cơ trong dinh Bố chánh, Trần Thị Gái - tiểu thương. Đặc biệt, thông qua Phạm Lợi, Đỗ Văn Đức đã gây dựng được cơ sở của mình là những học sinh đang học trong trường tiểu học Pháp - Việt và lập thành những tổ bí mật 3 người. Tổ chức thanh niên đoàn được nhen nhóm vào tháng 2 năm 1930 tại Gò Chùa (thị xã Yên Bái).
Mỗi tháng, tổ chức Thanh niên đoàn họp một lần tại Gò Chùa hoặc chùa Bách Lẫm để đọc các tài liệu, sách báo yêu nước và cách mạng như Chiêu hồn nước của Phạm Tất Đắc, Bầu tâm sự của Trần Huy Liệu, Hải ngoại huyết thư của Phan Bội Châu và Tiếng Dân, Phụ nữ Tân văn, Đuốc nhà Nam...Các kỳ sinh hoạt trùng vào ngày để tang Lê-nin (21/1), Quốc tế Lao động (1/5), Cách mạng tháng Mười Nga (7/11). Các tổ đều họp kín nghe Đỗ Văn Đức nói chuyện.
Tổ chức Thanh niên đoàn còn phát hành báo mang tên “Học sinh báo” mỗi tháng một kỳ, in thạch. Ban biên tập do Phạm Lợi phụ trách. Nội dung chủ yếu của tờ báo là hướng vào việc giáo dục, thức tỉnh lòng yêu nước của thanh niên, học sinh để tuyên truyền vào các lớp học. Số báo đầu tiên ra đời ngày 01/3/1930 có bài thơ mừng Học sinh báo với đoạn sau:
“...Anh em hỡi chuyên cần học tập
Theo người xưa cho kịp mới ngoan
Noi gương Hưng Đạo, Ngô Quyền
Noi gương Lê Lợi, Trưng Vương mới tài
Học để cho nước ngoài họ biết
Rằng dân ta không phải ngu hèn
Dân ta nhất định có phen
Treo cờ liềm búa thái bình từ đây”
Học sinh báo ra tiếp 2 số vào tháng 4 và tháng 5 năm 1930 góp phần thúc đẩy phong trào cách mạng trong thanh niên và học sinh thị xã Yên Bái phát triển.
Năm 1931, Thanh niên đoàn có nhiều hoạt động thiết thực. Để cổ vũ phong trào ở địa phương nhân ngày Quốc tế Lao động (1/5), Thanh niên đoàn đã phân công Đỗ Văn Cầu (em trai Đỗ Văn Đức) trong đêm 30/4 treo cờ đỏ búa liềm tại cổng trường Pháp - Việt và rải truyền đơn mang nội dung kêu gọi dân chúng, thợ thuyền nổi lên đánh đuổi giặc Pháp, giành lại độc lập tự do, tạo ra ảnh hưởng vang dội ở khu vực thị xã, làm cho giới cầm quyền vô cùng hoảng sợ. Chúng phải xin Sở liêm phóng Bắc Kỳ phái tên mật thám Ac-ma-nê đem theo mật vụ săn tìm và đàn áp phong trào.
Chúng pháp hiện ra báo Học sinh báo nên điên cuồng lùng sự trong hàng ngũ học sinh. Lý trưởng phố Hội Bình đã mật báo những dấu hiệu khả nghi về học sinh Nguyễn Văn Vạc và những hoạt động khác trong giới thanh niên, học sinh. Mật thám lần lượt bắt 17 người trong nhóm Thanh niên đoàn do Đỗ văn Đức đứng đầu.
Ngày 13/6/1931, Toà án đệ nhị cấp Yên Bái đã đưa vụ Thanh niên đoàn ra xét xử, kết án 17 người với mức án từ 1-5 năm tù vì tội tham gia hội kín, rải truyền đơn, treo cờ cộng sản.
Đỗ Văn Đức bị đưa đi giam tại nhà tù Sơn La. Chúng đã giam cầm đầy đoạ anh kiệt sức mà chết (năm 1932).
Tổ chức thanh niên đoàn mới nhen nhóm hoạt động trong vòng 2 năm (1930 - 1931) đã bị thực dân Pháp phát hiện và đàn áp. Nhưng những hoạt động của tổ chức này đã thức tỉnh tinh thần yêu nước của nhân dân Yên Bái nhất là trong tầng lớp thanh niên, học sinh hướng họ đi theo con đường tranh đấu mới do chính đảng của giai cấp vô sản lãnh đạo.