Những năm trở lại đây, huyện Trấn Yên đã có chủ trương phát triển nghề trồng dâu, nuôi tằm gắn với xây dựng nông thôn mới và giảm nghèo bền vững. Huyện đã thành lập nhiều tổ hợp tác (THT), HTX liên kết sản xuất dâu tằm. Nhờ đó đưa Trấn Yên hình thành vùng sản xuất dâu tằm chủ lực tập trung, đời sống người dân nâng cao rõ rệt.
Nhờ trồng dâu nuôi tằm mà cuộc sống của bà con nông dân đã ổn định hơn.
Trước đây, nghề trồng dâu, nuôi tằm còn nhỏ lẻ, các hộ nuôi tằm thường khép kín quy trình sản xuất từ mua trứng tằm, tự ươm con giống, rồi chăn tằm lấy kén. Theo đó, một số hộ tại xã Việt Thành đã liên kết thành THT nhằm tập trung phát triển sản xuất.
Thoát nghèo nhờ trồng dâu nuôi tằm
Tham gia vào chuỗi liên kết của HTX dâu tằm tơ Việt Thành, nhận thấy công việc thuận lợi, bà Hoàn (thôn Trúc Đình, xã Việt Thành) đã chuyển đổi thêm 6 sào lúa sang trồng dâu, nâng diện tích trồng dâu của gia đình lên 01 mẫu. Ngoài ra, bà còn chung với chị Tuyết thuê thêm 05 sào để mở rộng sản xuất.
Theo tiết lộ của bà Hoàn, vài năm nay doanh số và sản lượng tằm con cung ứng ra thị trường tăng lên gấp 2-3 lần so với trước, trừ chi phí thu nhập cũng được hơn 100 triệu đồng mỗi năm.
“Đối với các hộ nuôi tằm lấy kén, đầu tư không nhiều, công việc nhẹ nhàng chỉ tốn nhất là thời gian hái lá và chằm dâu cho tằm ăn, nhưng thu nhập lại cao gấp 2,5-3 lần trồng lúa, nên gần như 100% số hộ trong thôn đều phấn khởi với nghề trồng dâu nuôi tằm. Đời sống bà con cũng khấm khá lên trông thấy nhờ trồng dâu nuôi tằm”, bà Hoàn phấn khởi.
Theo ông Đỗ Văn Thạch (nguyên Bí thư chi bộ thôn 3) , sau khi liên kết các thành viên nuôi tằm trong HTX do ông làm giám đốc đều được Công ty cổ phần dâu tằm tơ Miền Bắc đầu tư 50 né gỗ ô vuông, giúp con tằm làm kén không bị kết đôi, kết ba, chất lượng kén đẹp hơn và được giá hơn trước. Không chỉ vậy, bà con còn được tập huấn kỹ thuật chăm bón, phòng trừ sâu bệnh cho cây dâu, kỹ thuật nuôi tằm, sát khuẩn khử trùng để tằm sinh trưởng và cho sản lượng kén tốt.
Qua đó, đời sống thu nhập của các hộ trồng dâu nuôi tằm nhìn chung là ổn định và tươm tất hơn so với các hộ khác trong thôn.
Ổn định đầu ra
Tuy nhiên, những hộ thành công từ liên kết để vươn lên thoát nghèo thì vẫn còn những hộ tồn tại một số bất cập như liên kết giữa hộ thu mua kén với hộ nuôi tằm chưa chặt chẽ dẫn đến tình trạng tranh mua, tranh bán và hiệu quả kinh tế bấp bênh. Thêm vào đó, chất lượng tằm giống, phẩm cấp kén chưa cao nên thiếu tính bền vững.
Trước những bất cập trên, huyện Trấn Yên đã nỗ lực cùng bà con đưa tiến bộ kỹ thuật và tổ chức lại phương thức sản xuất.
Năm 2018, UBND tỉnh Yên Bái đã có chính sách hỗ trợ và khuyến khích bà con trồng dâu bằng cây con thay cho trồng bằng hom như trước đây nhằm phát triển ổn định vùng trồng dâu.
Tiếp đó, huyện Trấn Yên mời Công ty cổ phần dâu tằm tơ miền Bắc liên kết với các hộ trồng dâu nuôi tằm trên địa bàn huyện trong việc đầu tư nuôi tằm và tiêu thụ sản phẩm kén tằm thông qua các THT và HTX.
Bên cạnh đó, cử cán bộ tập huấn, chuyển giao công nghệ xây phòng cách ly riêng biệt cho từng tuổi tằm để tránh lây chéo. Đồng thời, rắc vôi bột khi tằm ngủ và thức dậy để khử trùng nên tuổi tằm được đồng đều.
Để khắc phục triệt để hiện tượng kén đôi, ngành nông nghiệp huyện đã hướng dẫn hộ nuôi tằm sử dụng né gỗ ô vuông cho tằm lên kén. Đến nay có khoảng 50% số hộ đã sử dụng né gỗ cho tằm lên kén. Do đó sản lượng kén tăng lên nhanh chóng: Nếu như năm 2018 sản lượng kén đạt 547 tấn thì tới năm 2019 đạt 650 tấn, tăng gấp 7 lần so với năm 2010. Theo đó, giá trị thu nhập năm 2019 đạt trên 65 tỷ đồng.
Đến nay, toàn huyện đã thành lập được 85 THT và 10 HTX trồng dâu nuôi tằm liên kết với Công ty cổ phần dâu tằm tơ Miền Bắc. Trong đó, Công ty cổ phần dâu tằm tơ Miền Bắc, HTX dâu tằm tơ Việt Thành và 20 hộ nuôi ươm tằm con tập trung để cung ứng tằm giống cho gần 2.000 hộ nuôi tằm lớn lấy kén. Đây cũng chính là các đầu mối đứng ra thu mua kén, đảm bảo ổn định đầu ra cho các hộ tham gia chuỗi liên kết.
Được biết, huyện Trấn Yên đang tích cực phối hợp với Công ty cổ phần dâu tằm tơ Miền Bắc hoàn thiện các thủ tục đầu tư xây dựng Nhà máy ươm tơ tự động tại xã Báo Đáp có công suất 200 tấn tơ/năm, tiêu chuẩn tơ đạt cấp 2A trở lên, góp phần nâng cao giá trị kén tằm trên địa bàn huyện, tạo mối liên kết bền vững trong đầu tư nuôi tằm, thu mua và chế biến sản phẩm kén tằm trên địa bàn huyện.
Huyện phấn đấu đến năm 2025, diện tích trồng dâu nuôi tằm đạt trên 1.200 ha, sản lượng kén đạt trên 2.200 tấn, giá trị thu trên 300 tỷ đồng, nâng mức thu nhập của người trồng dâu nuôi tằm lên gấp 4 lần so với trồng lúa.
Ban Biên tập
Những năm trở lại đây, huyện Trấn Yên đã có chủ trương phát triển nghề trồng dâu, nuôi tằm gắn với xây dựng nông thôn mới và giảm nghèo bền vững. Huyện đã thành lập nhiều tổ hợp tác (THT), HTX liên kết sản xuất dâu tằm. Nhờ đó đưa Trấn Yên hình thành vùng sản xuất dâu tằm chủ lực tập trung, đời sống người dân nâng cao rõ rệt.Trước đây, nghề trồng dâu, nuôi tằm còn nhỏ lẻ, các hộ nuôi tằm thường khép kín quy trình sản xuất từ mua trứng tằm, tự ươm con giống, rồi chăn tằm lấy kén. Theo đó, một số hộ tại xã Việt Thành đã liên kết thành THT nhằm tập trung phát triển sản xuất.
Thoát nghèo nhờ trồng dâu nuôi tằm
Tham gia vào chuỗi liên kết của HTX dâu tằm tơ Việt Thành, nhận thấy công việc thuận lợi, bà Hoàn (thôn Trúc Đình, xã Việt Thành) đã chuyển đổi thêm 6 sào lúa sang trồng dâu, nâng diện tích trồng dâu của gia đình lên 01 mẫu. Ngoài ra, bà còn chung với chị Tuyết thuê thêm 05 sào để mở rộng sản xuất.
Theo tiết lộ của bà Hoàn, vài năm nay doanh số và sản lượng tằm con cung ứng ra thị trường tăng lên gấp 2-3 lần so với trước, trừ chi phí thu nhập cũng được hơn 100 triệu đồng mỗi năm.
“Đối với các hộ nuôi tằm lấy kén, đầu tư không nhiều, công việc nhẹ nhàng chỉ tốn nhất là thời gian hái lá và chằm dâu cho tằm ăn, nhưng thu nhập lại cao gấp 2,5-3 lần trồng lúa, nên gần như 100% số hộ trong thôn đều phấn khởi với nghề trồng dâu nuôi tằm. Đời sống bà con cũng khấm khá lên trông thấy nhờ trồng dâu nuôi tằm”, bà Hoàn phấn khởi.
Theo ông Đỗ Văn Thạch (nguyên Bí thư chi bộ thôn 3) , sau khi liên kết các thành viên nuôi tằm trong HTX do ông làm giám đốc đều được Công ty cổ phần dâu tằm tơ Miền Bắc đầu tư 50 né gỗ ô vuông, giúp con tằm làm kén không bị kết đôi, kết ba, chất lượng kén đẹp hơn và được giá hơn trước. Không chỉ vậy, bà con còn được tập huấn kỹ thuật chăm bón, phòng trừ sâu bệnh cho cây dâu, kỹ thuật nuôi tằm, sát khuẩn khử trùng để tằm sinh trưởng và cho sản lượng kén tốt.
Qua đó, đời sống thu nhập của các hộ trồng dâu nuôi tằm nhìn chung là ổn định và tươm tất hơn so với các hộ khác trong thôn.
Ổn định đầu ra
Tuy nhiên, những hộ thành công từ liên kết để vươn lên thoát nghèo thì vẫn còn những hộ tồn tại một số bất cập như liên kết giữa hộ thu mua kén với hộ nuôi tằm chưa chặt chẽ dẫn đến tình trạng tranh mua, tranh bán và hiệu quả kinh tế bấp bênh. Thêm vào đó, chất lượng tằm giống, phẩm cấp kén chưa cao nên thiếu tính bền vững.
Trước những bất cập trên, huyện Trấn Yên đã nỗ lực cùng bà con đưa tiến bộ kỹ thuật và tổ chức lại phương thức sản xuất.
Năm 2018, UBND tỉnh Yên Bái đã có chính sách hỗ trợ và khuyến khích bà con trồng dâu bằng cây con thay cho trồng bằng hom như trước đây nhằm phát triển ổn định vùng trồng dâu.
Tiếp đó, huyện Trấn Yên mời Công ty cổ phần dâu tằm tơ miền Bắc liên kết với các hộ trồng dâu nuôi tằm trên địa bàn huyện trong việc đầu tư nuôi tằm và tiêu thụ sản phẩm kén tằm thông qua các THT và HTX.
Bên cạnh đó, cử cán bộ tập huấn, chuyển giao công nghệ xây phòng cách ly riêng biệt cho từng tuổi tằm để tránh lây chéo. Đồng thời, rắc vôi bột khi tằm ngủ và thức dậy để khử trùng nên tuổi tằm được đồng đều.
Để khắc phục triệt để hiện tượng kén đôi, ngành nông nghiệp huyện đã hướng dẫn hộ nuôi tằm sử dụng né gỗ ô vuông cho tằm lên kén. Đến nay có khoảng 50% số hộ đã sử dụng né gỗ cho tằm lên kén. Do đó sản lượng kén tăng lên nhanh chóng: Nếu như năm 2018 sản lượng kén đạt 547 tấn thì tới năm 2019 đạt 650 tấn, tăng gấp 7 lần so với năm 2010. Theo đó, giá trị thu nhập năm 2019 đạt trên 65 tỷ đồng.
Đến nay, toàn huyện đã thành lập được 85 THT và 10 HTX trồng dâu nuôi tằm liên kết với Công ty cổ phần dâu tằm tơ Miền Bắc. Trong đó, Công ty cổ phần dâu tằm tơ Miền Bắc, HTX dâu tằm tơ Việt Thành và 20 hộ nuôi ươm tằm con tập trung để cung ứng tằm giống cho gần 2.000 hộ nuôi tằm lớn lấy kén. Đây cũng chính là các đầu mối đứng ra thu mua kén, đảm bảo ổn định đầu ra cho các hộ tham gia chuỗi liên kết.
Được biết, huyện Trấn Yên đang tích cực phối hợp với Công ty cổ phần dâu tằm tơ Miền Bắc hoàn thiện các thủ tục đầu tư xây dựng Nhà máy ươm tơ tự động tại xã Báo Đáp có công suất 200 tấn tơ/năm, tiêu chuẩn tơ đạt cấp 2A trở lên, góp phần nâng cao giá trị kén tằm trên địa bàn huyện, tạo mối liên kết bền vững trong đầu tư nuôi tằm, thu mua và chế biến sản phẩm kén tằm trên địa bàn huyện.
Huyện phấn đấu đến năm 2025, diện tích trồng dâu nuôi tằm đạt trên 1.200 ha, sản lượng kén đạt trên 2.200 tấn, giá trị thu trên 300 tỷ đồng, nâng mức thu nhập của người trồng dâu nuôi tằm lên gấp 4 lần so với trồng lúa.
Ban Biên tập