Hiện nay, tình hình tội phạm mua bán người có nhiều diễn biến phức tạp, đòi hỏi sự vào cuộc của cả hệ thống chính trị nhằm đưa ra những giải pháp quyết liệt đấu tranh phòng, chống đối với loại tội phạm nguy hiểm này.
Quyết liệt đấu tranh ngặn chặn và đẩy lùi tình hình tội mua bán người (ảnh minh họa)
Để ngặn chặn và đẩy lùi tình hình tội mua bán người cần tập trung đổi mới công tác giáo dục, truyền thông về tội phạm mua bán người với nội dung và hình thức phong phú nhằm nâng cao nhận thức của cộng đồng về tội phạm mua bán người; tập trung tuyên truyền sâu rộng đến những đối tượng có nguy cơ cao, những nơi sử dụng nhiều lao động nữ, có nhiều phụ nữ lấy chồng nước ngoài, các em gái chưa ngoan, có hoàn cảnh đặc biệt,… không để họ trở thành nạn nhân của tội phạm mua bán người. Đặc biệt, chú trọng tới việc tuyên truyền, phổ biến, giáo dục các quy định pháp luật mới về tội phạm mua bán người dưới 16 tuổi của Bộ luật Hình sự năm 2015 (sửa đổi bổ sung năm 2017).
Ở các địa phương cần chỉ đạo các Sở, ban, ngành, đoàn thể đẩy mạnh công tác công tác tuyên truyền, kịp thời phổ biến chính sách pháp luật, phương thức thủ đoạn hoạt động của tội phạm mua bán người, các kinh nghiệm, biện pháp phòng ngừa, kết quả đấu tranh, các gương điển hình tiên tiến, mô hình có hiệu quả về phòng, chống tội phạm mua bán người; chỉ đạo các cơ quan, báo chí, đài truyền hình tăng thời lượng phát sóng, xây dựng các chuyên mục tuyên truyền về phòng, chống tội phạm mua bán người; duy trì việc giải đáp pháp luật, hộp thư bạn đọc. Hội Liên hiệp Phụ nữ các địa phương cần đẩy mạnh công tác tuyên truyền, giáo dục trên diện rộng và chiều sâu về công tác phòng chống mua bán người. Sở Lao động - Thương binh và Xã hội tổ chức các buổi tuyên truyền phòng, chống tệ nạn xã hội; phòng, chống mua bán người tại trường học cho cán bộ, giáo viên, phụ huynh, học sinh và nhân dân. Tổ chức các lớp tập huấn, nâng cao năng lực cho cán bộ làm công tác hỗ trợ nạn nhân tại cấp cơ sở.
Bộ Chỉ huy Bộ đội biên phòng các địa phương cần chỉ đạo các đồn, trạm Biên phòng tổ chức tuyên truyền phòng, chống mua bán người. Các đơn vị cần có sự phối hợp với các Chi hội Phụ nữ xã, phường, thị trấn cử cán bộ xuống các bến tàu, thuyền, cụm tàu bè an toàn trên sông, vịnh để tuyên truyền về phương thức, thủ đoạn hoạt động của tội phạm mua bán người nhằm nâng cao ý thức cảnh giác cho nhân dân, từ đó, giúp quần chúng nhận rõ âm mưu, thủ đoạn hoạt động của các đối tượng và tích cực tham gia tố giác đấu tranh, phòng chống tội phạm mua bán người. Làm tốt công tác đấu tranh cơ bản, rà soát các đường dây, ổ nhóm tội phạm mua bán người, bồi dưỡng cho nhân viên mạng lưới bí mật nắm các nguồn tin về cá nhân tổ chức đường dây ổ nhóm có dấu hiệu rủ rê, lôi kéo phụ nữ ra nước ngoài, kết hôn với người nước ngoài bất hợp pháp hoặc đi làm những nghề có thu nhập cao.
Ngành Công an cần chủ động triển khai đồng bộ các biện pháp nghiệp vụ, nắm chắc tình hình, nhất là tại các tuyến, địa bàn trọng điểm về mua bán người; rà soát, thống kê các đầu mối, đường dây nghi vấn hoạt động buôn bán người để tập trung xác minh, thu thập tài liệu, xác lập chuyên án đấu tranh triệt phá. Đồng thời, phối hợp chặt chẽ với Bộ Chỉ huy Bộ đội biên phòng các địa phương và các lực lượng chức năng trong công tác tuần tra, kiểm soát, trao đổi các thông tin về đường dây, các đầu mối nghi vấn, băng, ổ nhóm tội phạm mua bán người, nạn nhân bị mua bán để tiến hành kết hợp những tài liệu, chứng cứ thu thập được, xác lập chuyên án, đấu tranh truy bắt các đối tượng và giải cứu nạn nhân bị mua bán.
Bộ đội biên phòng cần phối hợp với các lực lượng chức năng triển khai toàn diện với các nội dung như trao đổi thông tin tình hình, phối hợp thực hiện công tác nghiệp vụ, trong đó, chú trọng công tác vận động quần chúng tham gia phòng, chống tội phạm mua bán người; phối hợp tiến hành các kế hoạch nghiệp vụ; chủ động xác lập các chuyên án, vụ án đấu tranh; phối hợp xác minh, truy bắt các đối tượng phạm tội lẩn trốn tại địa bàn biên giới.
Bộ Công an kịp thời chủ trì phối hợp với Tòa án nhân dân tối cao, Viện kiểm sát nhân dân tối cao, Bộ Tư pháp, Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội, Bộ Tài chính cùng các ngành chức năng khác thực hiện có hiệu quả Nghị định số 62/2012/NĐ-CP ngày 13/8/2012 của Chính phủ quy định căn cứ xác định nạn nhân bị mua bán và bảo vệ an toàn cho nạn nhân, người thân thích của họ.
Bên cạnh đó cần nâng cao hiệu quả công tác tiếp nhận, hỗ trợ nạn nhân và công tác thi hành chính sách, pháp luật.
Bộ Công an cần phối hợp chặt chẽ với Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội trong công tác kịp thời xác minh, xác định nạn nhân bị mua bán từ nước ngoài trở về để kịp thời tiếp nhận, hỗ trợ và tạo điều kiện tốt nhất cho các nạn nhân sớm hòa nhập với cộng đồng.
Hội Liên hiệp Phụ nữ Việt Nam cần xây dựng các chương trình giới thiệu việc làm, hỗ trợ nạn nhân là phụ nữ, giúp họ có việc làm và thu nhập ổn định; có các trung tâm hỗ trợ, tư vấn làm thủ tục cấp hộ khẩu cho phụ nữ bị mua bán quan biên giới, hỗ trợ cho các cháu nhỏ là con của nạn nhân được đến trường.
Bộ Công an cần phối hợp với Bộ Tư pháp để xác minh các trường hợp nộp hồ sơ đăng ký kết hôn với người nước ngoài, đăng ký việc nhận con nuôi có yếu tố nước ngoài.
Chính quyền địa phương, đặc biệt là những vùng kinh tế khó khăn, vùng sâu, vùng xa cần làm tốt công tác xóa mù chữ, phổ cập giáo dục cho những đối tượng có nguy cơ trở thành nạn nhân của tội phạm mua bán phụ nữ và trẻ em, nhờ đó họ có thể tiếp cận với thông tin từ các phương tiện truyền thông để tự bảo vệ mình. Cần đưa vào chương trình giáo dục ở bậc Tiểu học và Trung học vấn đề buôn bán phụ nữ, trẻ em, cung cấp cho các em các phương thức phòng ngừa trong môi trường xã hội phức tạp, tạo cho các em có “cơ chế phòng vệ” ngay từ tuổi nhỏ.
Công an các địa phương cần phối hợp chặt chẽ với Cục đối ngoại – Bộ Công an xác minh, tra cứu thông tin đối tượng có liên quan về đường dây mua bán có yếu tố nước ngoài, cũng như trong quá trình đấu tranh truy bắt, giải cứu nạn nhân.
Các lực lượng trong nước cần phối hợp với lực lượng chức năng của các nước có chung đường biên giới, hợp tác chặt chẽ với Cơ quan Biên phòng các nước trong việc tập huấn nâng cao năng lực kiểm tra, kiểm soát biên giới; xây dựng, quản lý dữ liệu xuất nhập cảnh qua các cửa khẩu.
Bộ Công an và Cục Phòng chống ma túy và tội phạm Bộ đội biên phòng cần phối hợp với các tổ chức Liên hợp quốc, tổ chức phi Chính phủ như: UNODC, UNICEF, UNIAP, WV, IOM... trong khuôn khổ kế hoạch hợp tác quốc tế trong phòng, chống ma túy, phòng chống mua bán người của Ban chỉ đạo 138/CP. Để từ đó nâng cao trình độ về luật pháp quốc tế, nghiệp vụ chuyên sâu về kiểm soát mua bán người và năng lực đấu tranh phòng, chống tội phạm được nâng lên, góp phần nâng cao hiệu quả công tác phòng, chống mua bán người trên các tuyến biên giới.
Ban biên tập (tổng hợp)
Hiện nay, tình hình tội phạm mua bán người có nhiều diễn biến phức tạp, đòi hỏi sự vào cuộc của cả hệ thống chính trị nhằm đưa ra những giải pháp quyết liệt đấu tranh phòng, chống đối với loại tội phạm nguy hiểm này.Để ngặn chặn và đẩy lùi tình hình tội mua bán người cần tập trung đổi mới công tác giáo dục, truyền thông về tội phạm mua bán người với nội dung và hình thức phong phú nhằm nâng cao nhận thức của cộng đồng về tội phạm mua bán người; tập trung tuyên truyền sâu rộng đến những đối tượng có nguy cơ cao, những nơi sử dụng nhiều lao động nữ, có nhiều phụ nữ lấy chồng nước ngoài, các em gái chưa ngoan, có hoàn cảnh đặc biệt,… không để họ trở thành nạn nhân của tội phạm mua bán người. Đặc biệt, chú trọng tới việc tuyên truyền, phổ biến, giáo dục các quy định pháp luật mới về tội phạm mua bán người dưới 16 tuổi của Bộ luật Hình sự năm 2015 (sửa đổi bổ sung năm 2017).
Ở các địa phương cần chỉ đạo các Sở, ban, ngành, đoàn thể đẩy mạnh công tác công tác tuyên truyền, kịp thời phổ biến chính sách pháp luật, phương thức thủ đoạn hoạt động của tội phạm mua bán người, các kinh nghiệm, biện pháp phòng ngừa, kết quả đấu tranh, các gương điển hình tiên tiến, mô hình có hiệu quả về phòng, chống tội phạm mua bán người; chỉ đạo các cơ quan, báo chí, đài truyền hình tăng thời lượng phát sóng, xây dựng các chuyên mục tuyên truyền về phòng, chống tội phạm mua bán người; duy trì việc giải đáp pháp luật, hộp thư bạn đọc. Hội Liên hiệp Phụ nữ các địa phương cần đẩy mạnh công tác tuyên truyền, giáo dục trên diện rộng và chiều sâu về công tác phòng chống mua bán người. Sở Lao động - Thương binh và Xã hội tổ chức các buổi tuyên truyền phòng, chống tệ nạn xã hội; phòng, chống mua bán người tại trường học cho cán bộ, giáo viên, phụ huynh, học sinh và nhân dân. Tổ chức các lớp tập huấn, nâng cao năng lực cho cán bộ làm công tác hỗ trợ nạn nhân tại cấp cơ sở.
Bộ Chỉ huy Bộ đội biên phòng các địa phương cần chỉ đạo các đồn, trạm Biên phòng tổ chức tuyên truyền phòng, chống mua bán người. Các đơn vị cần có sự phối hợp với các Chi hội Phụ nữ xã, phường, thị trấn cử cán bộ xuống các bến tàu, thuyền, cụm tàu bè an toàn trên sông, vịnh để tuyên truyền về phương thức, thủ đoạn hoạt động của tội phạm mua bán người nhằm nâng cao ý thức cảnh giác cho nhân dân, từ đó, giúp quần chúng nhận rõ âm mưu, thủ đoạn hoạt động của các đối tượng và tích cực tham gia tố giác đấu tranh, phòng chống tội phạm mua bán người. Làm tốt công tác đấu tranh cơ bản, rà soát các đường dây, ổ nhóm tội phạm mua bán người, bồi dưỡng cho nhân viên mạng lưới bí mật nắm các nguồn tin về cá nhân tổ chức đường dây ổ nhóm có dấu hiệu rủ rê, lôi kéo phụ nữ ra nước ngoài, kết hôn với người nước ngoài bất hợp pháp hoặc đi làm những nghề có thu nhập cao.
Ngành Công an cần chủ động triển khai đồng bộ các biện pháp nghiệp vụ, nắm chắc tình hình, nhất là tại các tuyến, địa bàn trọng điểm về mua bán người; rà soát, thống kê các đầu mối, đường dây nghi vấn hoạt động buôn bán người để tập trung xác minh, thu thập tài liệu, xác lập chuyên án đấu tranh triệt phá. Đồng thời, phối hợp chặt chẽ với Bộ Chỉ huy Bộ đội biên phòng các địa phương và các lực lượng chức năng trong công tác tuần tra, kiểm soát, trao đổi các thông tin về đường dây, các đầu mối nghi vấn, băng, ổ nhóm tội phạm mua bán người, nạn nhân bị mua bán để tiến hành kết hợp những tài liệu, chứng cứ thu thập được, xác lập chuyên án, đấu tranh truy bắt các đối tượng và giải cứu nạn nhân bị mua bán.
Bộ đội biên phòng cần phối hợp với các lực lượng chức năng triển khai toàn diện với các nội dung như trao đổi thông tin tình hình, phối hợp thực hiện công tác nghiệp vụ, trong đó, chú trọng công tác vận động quần chúng tham gia phòng, chống tội phạm mua bán người; phối hợp tiến hành các kế hoạch nghiệp vụ; chủ động xác lập các chuyên án, vụ án đấu tranh; phối hợp xác minh, truy bắt các đối tượng phạm tội lẩn trốn tại địa bàn biên giới.
Bộ Công an kịp thời chủ trì phối hợp với Tòa án nhân dân tối cao, Viện kiểm sát nhân dân tối cao, Bộ Tư pháp, Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội, Bộ Tài chính cùng các ngành chức năng khác thực hiện có hiệu quả Nghị định số 62/2012/NĐ-CP ngày 13/8/2012 của Chính phủ quy định căn cứ xác định nạn nhân bị mua bán và bảo vệ an toàn cho nạn nhân, người thân thích của họ.
Bên cạnh đó cần nâng cao hiệu quả công tác tiếp nhận, hỗ trợ nạn nhân và công tác thi hành chính sách, pháp luật.
Bộ Công an cần phối hợp chặt chẽ với Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội trong công tác kịp thời xác minh, xác định nạn nhân bị mua bán từ nước ngoài trở về để kịp thời tiếp nhận, hỗ trợ và tạo điều kiện tốt nhất cho các nạn nhân sớm hòa nhập với cộng đồng.
Hội Liên hiệp Phụ nữ Việt Nam cần xây dựng các chương trình giới thiệu việc làm, hỗ trợ nạn nhân là phụ nữ, giúp họ có việc làm và thu nhập ổn định; có các trung tâm hỗ trợ, tư vấn làm thủ tục cấp hộ khẩu cho phụ nữ bị mua bán quan biên giới, hỗ trợ cho các cháu nhỏ là con của nạn nhân được đến trường.
Bộ Công an cần phối hợp với Bộ Tư pháp để xác minh các trường hợp nộp hồ sơ đăng ký kết hôn với người nước ngoài, đăng ký việc nhận con nuôi có yếu tố nước ngoài.
Chính quyền địa phương, đặc biệt là những vùng kinh tế khó khăn, vùng sâu, vùng xa cần làm tốt công tác xóa mù chữ, phổ cập giáo dục cho những đối tượng có nguy cơ trở thành nạn nhân của tội phạm mua bán phụ nữ và trẻ em, nhờ đó họ có thể tiếp cận với thông tin từ các phương tiện truyền thông để tự bảo vệ mình. Cần đưa vào chương trình giáo dục ở bậc Tiểu học và Trung học vấn đề buôn bán phụ nữ, trẻ em, cung cấp cho các em các phương thức phòng ngừa trong môi trường xã hội phức tạp, tạo cho các em có “cơ chế phòng vệ” ngay từ tuổi nhỏ.
Công an các địa phương cần phối hợp chặt chẽ với Cục đối ngoại – Bộ Công an xác minh, tra cứu thông tin đối tượng có liên quan về đường dây mua bán có yếu tố nước ngoài, cũng như trong quá trình đấu tranh truy bắt, giải cứu nạn nhân.
Các lực lượng trong nước cần phối hợp với lực lượng chức năng của các nước có chung đường biên giới, hợp tác chặt chẽ với Cơ quan Biên phòng các nước trong việc tập huấn nâng cao năng lực kiểm tra, kiểm soát biên giới; xây dựng, quản lý dữ liệu xuất nhập cảnh qua các cửa khẩu.
Bộ Công an và Cục Phòng chống ma túy và tội phạm Bộ đội biên phòng cần phối hợp với các tổ chức Liên hợp quốc, tổ chức phi Chính phủ như: UNODC, UNICEF, UNIAP, WV, IOM... trong khuôn khổ kế hoạch hợp tác quốc tế trong phòng, chống ma túy, phòng chống mua bán người của Ban chỉ đạo 138/CP. Để từ đó nâng cao trình độ về luật pháp quốc tế, nghiệp vụ chuyên sâu về kiểm soát mua bán người và năng lực đấu tranh phòng, chống tội phạm được nâng lên, góp phần nâng cao hiệu quả công tác phòng, chống mua bán người trên các tuyến biên giới.