Khi hoa mơ, hoa mận nở trắng trên các sườn núi, báo hiệu một mùa Xuân mới đang về trên khắp các bản trên, bản dưới, người Phù Lá ở bản Nhầy, xã Châu Quế Thượng, huyện Văn Yên tạm gác lại mọi lo toan, cả bản làng nhộn nhịp chuẩn bị đón Tết "Khùi - xì- mờ" - Tết mừng năm mới.

Cũng giống như đồng bào Dao đỏ ở nhiều địa phương, đồng bào Dao ở xã Suối Quyền, huyện Văn Chấn có nhiều lễ nghi quan trọng như lễ Lập tịch, Tết thanh minh; Tết nhảy (là một nghi lễ tạ ơn tổ tiên, Bàn vương). Trong những lễ nghi này của đồng bào Dao ở Suối Quyền không thể thiếu điệu múa Chuông.

Nằm ở vùng Tây Bắc Tổ quốc, Yên Bái không giàu về vật chất nhưng lại rất giàu về văn hóa, nơi đây đang là địa bàn cư trú của đồng bào dân tộc Thái đen. Người Thái đen có nhiều nét sinh hoạt văn hóa đặc trưng, đặc biệt là tục cưới hỏi rất độc đáo.

Người Phù Lá ở Yên Bái là một trong 13 dân tộc bản địa cùng cư trú lâu đời trên mảnh đất giàu bản sắc các giá trị văn hóa dân gian truyền thống của tỉnh Yên Bái. Dân tộc Phù Lá còn có tên gọi là Xá Phó, thuộc nhóm ngôn ngữ Tạng - Miến, ở nhà sàn loại nhỏ, cư trú chủ yếu ở xã Châu Quế Thượng, huyện Văn Yên, một số ít sinh sống ở các huyện Văn Chấn và huyện Yên Bình. Với dân số ít nhưng người Phù Lá lại có đời sống tinh thần khá phong phú và đa dạng. Trong đó phải nói đến lễ lên nhà mới (he-ì-xì-mờ-zu-né) là một nghi thức độc đáo, tích hợp nhiều yếu tố văn hóa bản địa với tri thức dân gian đặc sắc, góp phần làm phong phú bản sắc văn hóa dân gian các dân tộc Yên Bái.

Từ bao đời nay, thổ cẩm đã trở thành nét văn hóa truyền thống không thể thiếu trong đời sống vật chất cũng như tinh thần của người dân tộc Thái Mường Lò - Nghĩa Lộ. Những sản phẩm dệt thổ cẩm là vật dụng không thể thiếu trong cuộc sống hàng ngày. Nó gắn bó với mỗi người dân từ lúc sinh ra, đến lúc lập gia đình và những lúc cuối đời.

Vào dịp cuối tháng Chín, đầu tháng Mười hàng năm, khi những triền ruộng bậc thang trải một màu vàng óng như dát vàng trên lưng núi, là thời điểm người Mông Mù Cang Chải bắt đầu vào vụ thu hoạch mới. Trước khi bước vào vụ thu hoạch, đồng bào Mông thường gặt trước một mảnh nhỏ trên thửa ruộng nhà mình để lấy gạo nấu trong lễ cúng cơm mới.

Mường Lò, thị xã Nghĩa Lộ, tỉnh Yên Bái là một vùng đất phì nhiêu, trù phú của vùng Tây Bắc, nơi có cánh đồng bằng phẳng, thẳng cánh cò bay rộng thứ hai khu vực Tây Bắc, nổi tiếng với “gạo trắng, nước trong”, với đặc sản chè Shan tuyết cổ thụ, với hương thơm nồng nàn của gạo nếp Tú Lệ. Nơi đây còn là mảnh đất quần cư của người Thái đen giàu bản sắc, đậm đà phong tục, tập quán.

Vùng núi miền Tây Yên Bái không chỉ chinh phục du khách bởi vẻ đẹp của cảnh sắc thiên nhiên, mà còn lôi cuốn bởi những sắc màu văn hóa của các tộc người anh em: Mông, Dao,Tày, Thái,… đang cùng sinh sống ở đây. Đặc biệt du khách sẽ được thưởng thức và khám phá những giai điệu đặc sắc của tiếng khèn Mông, một nhạc cụ không thể thiếu trong đời sống của đồng bào Mông nơi đây.

Mùa xuân, khi mà những sắc hoa đào, hoa mận phủ kín những vạt đồi quanh bản làng người Khơ Mú xã Nghĩa Sơn, huyện Văn Chấn cũng là lúc người Khơ Mú dọn dẹp nhà cửa, mổ lợn, làm bánh chưng, sắp xếp công việc để đón tết cổ truyền.

Cứ mỗi dịp Tết đến xuân về, cũng như các dân tộc thiểu số khác trong cộng đồng các dân tộc Việt Nam, dân tộc Dao Nga hoàng ở thôn Khe Rộng, xã Kiên Thành, huyện Trấn Yên, tỉnh Yên Bái có một cách ăn tết khá riêng, đặc trưng cho dân tộc, đó là Tết nhảy. Tết nhảy của đồng bào dân tộc Dao có từ bao đời nay đã trở thành nét sinh hoạt văn hóa đặc sắc không thể thiếu trong mỗi dịp tết đến.