Vùng núi miền Tây Yên Bái không chỉ chinh phục du khách bởi vẻ đẹp của cảnh sắc thiên nhiên, mà còn lôi cuốn bởi những sắc màu văn hóa của các tộc người anh em: Mông, Dao,Tày, Thái,… đang cùng sinh sống ở đây. Đặc biệt du khách sẽ được thưởng thức và khám phá những giai điệu đặc sắc của tiếng khèn Mông, một nhạc cụ không thể thiếu trong đời sống của đồng bào Mông nơi đây.

Mùa xuân, khi mà những sắc hoa đào, hoa mận phủ kín những vạt đồi quanh bản làng người Khơ Mú xã Nghĩa Sơn, huyện Văn Chấn cũng là lúc người Khơ Mú dọn dẹp nhà cửa, mổ lợn, làm bánh chưng, sắp xếp công việc để đón tết cổ truyền.

Cứ mỗi dịp Tết đến xuân về, cũng như các dân tộc thiểu số khác trong cộng đồng các dân tộc Việt Nam, dân tộc Dao Nga hoàng ở thôn Khe Rộng, xã Kiên Thành, huyện Trấn Yên, tỉnh Yên Bái có một cách ăn tết khá riêng, đặc trưng cho dân tộc, đó là Tết nhảy. Tết nhảy của đồng bào dân tộc Dao có từ bao đời nay đã trở thành nét sinh hoạt văn hóa đặc sắc không thể thiếu trong mỗi dịp tết đến.

Thuồng luồng tuy là con vật không có thật nhưng trong dân gian của người Việt luôn coi nó là một con vật hung dữ, bí ẩn sống dưới nước và có thể gây hại cho con người bất kỳ lúc nào. Tuy nhiên, với người Thái, Mường, Khơ Mú ở vùng Văn Chấn, Nghĩa Lộ từ xa xưa lại quan niệm thuồng luồng như một vị thần nước. Muốn có được mưa thuận gió hòa, tránh được tai ương thì cứ vào dịp đầu xuân, các tộc người này lại làm lễ cúng thuồng luồng thì "ngài" mới không nổi giận và ban cho những điều mong muốn.

Là tộc người có chữ viết riêng, người Dao sớm đã biết sử dụng chính những nguyên liệu gần gũi quanh mình tạo ra một phương tiện để ghi chép lại những phong tục tập quán, những nghi lễ, những điều cần dạy bảo con cháu, đó là làm giấy của đồng bào dân tộc đỏ ở xã Nậm Lành, huyện Văn Chấn, tỉnh Yên Bái.

Trong các dân tộc anh em sinh sống trên địa bàn tỉnh Yên Bái thì người Cao Lan là một cộng đồng dân tộc có đời sống văn hóa văn nghệ, các điệu dân ca, dân vũ vô cùng đặc sắc và phong phú. Trong đó, múa Pâng Loóng (hay còn gọi là múa gõ muống) - một điệu múa đơn giản, âm thanh vui nhộn nhưng có ý nghĩa quan trọng trong đời sống đồng bào, đồng thời là nét văn hóa đặc trưng hấp dẫn trong Lễ Mừng cơm mới của người Cao Lan Yên Bái.

Người Mông ở tỉnh Yên Bái cư trú chủ yếu ở vùng cao, miền núi cho nên nhà ở của đồng bào luôn được thiết kế với cấu trúc phù hợp với môi trường sống, nơi có địa hình phức tạp, thời tiết, khí hậu khắc nghiệt. Tuy nhiên, cũng từ tập quán đó đã tạo nên nét độc đáo riêng về ngôi nhà của người Mông.

Trong kho tàng văn nghệ dân gian của dân tộc Tày, ở mảng dân ca trữ tình, lâu nay chúng ta biết nhiều đến hát khắp, hát cọi, hát phong slư, hát quan làng….nhưng có rất ít người sưu tầm, giới thiệu và biết đến hát iếu - những làn điệu dân ca trữ tình đối đáp giữa nam và nữ của người Tày ở huyện Lục Yên, tỉnh Yên Bái.

Trong đời sống tình cảm của người Thái Mường Lò - Yên Bái nói riêng và đồng bào dân tộc Thái trong cả nước nói chung, khăn Piêu là “vật tín" cho tình yêu đôi lứa, trai gái yêu nhau thường nhờ chiếc khăn Piêu để nói hộ lòng mình. Còn trong đám cưới, khăn Piêu là tặng vật quý của con dâu dành tặng bố mẹ chồng và anh em nhà chồng.

Mảnh đất Nghĩa Lộ - Mường Lò, tỉnh Yên Bái là nơi tụ hợp nhiều dân tộc sinh sống tạo nên sự đa dạng về văn hóa, phong tục tập quán… Nơi đây có nghệ thuật Xòe Thái, nghệ thuật Hạn Khuống đã được vinh danh là Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia. Trong những giá trị di sản ấy không thể thiếu những làn điệu Khắp Thái Mường Lò truyền thống.