Để tăng
giá trị thu nhập trên diện tích đất canh tác, những năm qua, tỉnh Yên Bái luôn
chú trọng phát triển cây vụ đông trên đất hai vụ lúa. Vụ đông năm nay, toàn
tỉnh phấn đấu sản xuất 10.000 ha, nâng giá trị sản xuất vụ đông đạt hơn 350 tỷ
đồng, giá trị thu nhập bình quân đạt 35 triệu đồng/ha.
Sản
xuất vụ đông được coi là mắt xích quan trọng trong việc chuyển đổi cơ cấu cây
trồng, tăng thu nhập cho nông dân. Theo ước tính của ngành nông nghiệp, mỗi
năm, vụ đông mang về cho nhà nông Yên Bái từ trên 200 - 300 tỷ đồng. Những năm
qua, tỉnh luôn chú trọng phát triển cây vụ đông, cụ thể hàng năm luôn phát động
phong trào sản xuất cây vụ đông cùng với ban hành cơ chế hỗ trợ cho nông dân
sản xuất cây vụ đông. Vụ đông năm 2014, toàn tỉnh đưa vào gieo cấy 10.000ha cây
vụ đông, trong đó có hơn 6.000 ha sản xuất trên đất 2 vụ lúa, giá trị đạt
30 triệu đồng/ha. Kinh nghiệm cho thấy, để sản xuất vụ đông giành thắng lợi
chính là sự quyết tâm vào cuộc của các cấp chính quyền. Các địa phương cần xây
dựng kế hoạch sát với thực tế và xây dựng chính sách hỗ trợ ngay từ đầu năm.
Nhiều
năm nay, huyện Văn Chấn luôn là địa phương đi đầu trong sản xuất cây vụ đông.
Khi cánh đồng cây vụ đông ở nhiều địa phương còn chưa bén rễ, trên cánh đồng
Mường Lò, huyện Văn Chấn đã xanh ngát, trải dài tầm mắt bởi cây ngô và các loại
rau, đậu. Sở dĩ sản xuất vụ đông thu hút được nông dân như vậy là do lợi nhuận
của cây trồng vụ đông gấp nhiều lần trồng lúa.
Bà
Nguyễn Thị Thúy, xã Phù Nham phấn khởi cho biết: "Trồng cây vụ đông tuy
vất vả nhưng bù lại có thu nhập khá. Một sào ruộng cấy 2 vụ lúa cũng chỉ bảo
đảm lương thực cho gia đình, lợi nhuận không đáng kể nhưng 1 sào ruộng trồng cà
chua, gia đình tôi thu hơn 10 triệu đồng. So với cấy lúa, cây vụ đông đã giúp
cho nhiều hộ dân có của ăn, của để". Theo thống kê của ngành nông nghiệp
từ năm 2010 đến nay, diện tích cây vụ đông của huyện Văn Chấn tăng dần theo các
năm. Nếu năm 2010, diện tích ngô đông của toàn huyện là 1.253ha thì năm 2014,
toàn huyện trồng được 1.700ha. Đặc biệt, ngoài sản xuất ngô đông truyền thống,
những năm qua, huyện mở rộng diện tích trồng cà chua với diện tích khoảng 50ha
tập trung ở Phù Nham, Sơn A, Sơn Thịnh với năng suất bình quân đạt 45 tấn/ha.
Với giá thị trường từ 4.000 đồng - 5.000 đồng/kg, mỗi héc-ta trồng cà chua cũng
mang về trên 160 triệu đồng.
Nông
dân Văn Chấn trồng cà chua cho thu nhập cao.
Hiệu
quả từ sản xuất vụ đông đã thấy rõ nhưng từ năm 2010 đến nay, diện tích sản
xuất vụ đông giảm dần theo các năm. Chỉ tính riêng cây ngô đông, năm 2010, toàn
tỉnh trồng được 6.744ha thì vụ đông năm 2014 trồng được 5.956ha. Nguyên nhân do
thời tiết diễn biến bất thường làm cho lúa vụ mùa sớm kéo dài thời gian sinh
trưởng, không kịp trồng ngô nên diện tích trồng ngô đông trên đất ruộng 2 vụ
lúa giảm dần. Thời vụ trồng khoai lang nghiêm ngặt, nông dân lại chưa chủ động
được giống dễ trồng nên không hoàn thành chỉ tiêu kế hoạch. Đối với cây khoai
tây, tuy chi phí đầu vào lớn, cho năng suất cao song chưa tìm được đầu ra ổn định
cho sản phẩm nên không mở rộng được diện tích. Các loại cây rau màu tuy dễ làm,
năng suất cao nhưng thu hoạch ồ ạt cùng một lúc, bán trên thị trường tự do,
chưa xây dựng được chuỗi giá trị sản phẩm nên giá thành rẻ, hiệu quả thấp.
Có thể
nói, trong sản xuất cây vụ đông, khó khăn lớn nhất là điều kiện thời tiết và
lịch thời vụ. Do đó, để sản xuất vụ đông hoàn thành mục tiêu đề ra, tỉnh yêu
cầu các ngành, tổ chức đoàn thể tích cực tuyên truyền, động viên nông dân đẩy
nhanh tiến độ thu hoạch lúa mùa, làm đất. Riêng đối với cây ngô trên đất hai
lúa cần gieo trồng xong trước ngày 5/10, nếu làm bầu sẽ kết thúc vào ngày
15/10; đối với các giống khoai lang, khoai tây, rau củ quả sẽ được triển khai
từ ngày 15/10 đến 15/11.
Cùng
với đó, tỉnh đề ra nhiều giải pháp thúc đẩy chương trình cây vụ đông như chuyển
đổi cơ cấu giống và thời vụ, tạo quỹ đất và thời gian để mở rộng diện tích trên
chân đất hai vụ lúa. Khuyến khích nông dân sản xuất cây vụ đông, tỉnh tiếp tục
ban hành các cơ chế, chính sách hỗ trợ sản xuất với tổng kinh phí trên 2,1 tỷ
đồng. Hệ thống khuyến nông tăng cường mở các lớp tập huấn hướng dẫn kỹ thuật
làm bầu ngô, kỹ thuật làm đất cho nông dân. Tuy nhiên, yếu tố quyết định để sản
xuất vụ đông giành thắng lợi vẫn là lợi nhuận. Nếu không có lợi nhuận thì dù có
khuyến khích mạnh mẽ đến mấy cũng khó thu hút được nông dân tham gia. Đã đến
lúc cần thay đổi tư duy làm ăn manh mún, phụ thuộc quá nhiều vào điều kiện thời
tiết, thay vào đó là chủ động ứng dụng tiến bộ kỹ thuật, mở rộng cơ cấu cây
trồng vụ đông, tăng cường đưa cây trồng có giá trị cao vào sản xuất, khuyến
khích thu hút doanh nghiệp đầu tư sản xuất, tìm kiếm thị trường, bao tiêu sản
phẩm cho nông dân.
Theo Văn Thông/Báo Yên Bái