CTTĐT- Mùa xuân của người Mông đến trên đôi má thiếu nữ hây hây ửng hồng hơi rượu, và trên dáng đi ngật ngưỡng của những chàng trai trẻ chơi xuân choáng hơi men. Đất trời dày đặc sương mù nhấp nhô trên thửa ruộng bậc thang, là đà bám trên những mái nhà gỗ, những cành mận rừng chớm nở đỏ thắm, như cũng say thứ rượu thóc trứ danh của người Mông ở La Pán Tẩn.
Rượu thì nhà ai cũng nhiều, nhưng khách phải quý lắm thì người Mông mới mời uống. Mà đã uống thì phải uống bằng bát, uống cho bằng hết rượu trong nhà thì thôi.
Nghề
nấu rượu thóc của người Mông xã La Pán Tẩn - Mù Cang Chải có từ lâu đời. Người
Mông nơi đây có bí quyết riêng để tạo ra hương vị đặc biệt cho rượu của
họ. Đó chính là Men rượu. Đây là loại
men lá – được đặc chế rất công phu, đòi hỏi sự khéo léo. Men lá được đồng bào
tổng hợp từ 15 loại cây, hội tụ đủ các vị thảo dược của núi rừng như: hạt
thảo quả, rễ cây ớt rừng, củ riềng… Được chọn theo bí quyết gia truyền chỉ có
những người đàn ông lớn tuổi trong gia đình mới biết và mới có thể chế biến
những vị thảo dược thành thứ men lá để ủ thứ rượu rất riêng của mình. Những
loại này khi ủ thành men sẽ tạo thành những vị thuốc quý như: phòng chống
lạnh, trừ cảm, có vị làm cho lưu thông khí huyết, giảm đau nhức khớp, không gây
đau đầu.
Người
Mông nơi đây nấu rượu bằng phương thức thủ công, trải qua nhiều công đoạn. Đầu
tiên người ta tiến hành ủ men. Những loại lá cây, hạt cây rừng để làm men phải
rửa sạch, sấy hoặc phơi khô, sau đó đem giã thành bột mịn, trộn với nước sau
đó nặn thành viên nhỏ như viên bi và sấy khô trên gác bếp. Thời gian ủ men lá
cũng phải dựa vào thời tiết, nếu trời lạnh có khi phải hàng tháng mới được.
Thóc để
nấu rượu được đồng bào lấy từ trên những thửa ruộng bậc thang và có sự chọn lọc
những hạt chín vàng, chắc, đều nhau. Thóc được đồng bào đổ vào nồi luộc chín,
sau đó vớt ra rải đều trên mặt lá chuối tươi để đến khi nguội, trộn đều với men
cho vào chum ủ kín. Theo kinh nghiệm của đồng bào thì việc ủ rượu là khâu rất
quan trọng, thường thì ủ từ 10 đến 15 ngày, nhưng nếu ủ được càng lâu và đủ 1
tháng thì rượu lại càng ngon.
Cách chưng cất rượu thóc
của người Mông nơi đây gần giống với cách chưng cất rượu gạo của người miền
xuôi nhưng điểm khác biệt là ở các dụng cụ để chưng cất. Thông thường, người
Mông La Pán Tẩn sẽ đặt một chiếc chảo gang có nước lên trên bếp, rồi để một cái
chu chớ (giống như cái chõ đồ được đục từ gốc cây gỗ lớn) có đường kính từ 70 -
80cm và chiều cao gần 1 mét lên bên trên chiếc chảo, xung quanh viền bịt kín
bằng cám để kín hơi.
Bên trong cái chu chớ
tiếp tục đặt một cái chá chớ (bằng gỗ) đẽo theo hình cái máng dài thuôn nhỏ một
đầu dùng để dẫn rượu ra ngoài. Sau khi mọi thứ đã được chuẩn bị xong và lửa
trong bếp cũng đã được nổi lên, chủ nhà sẽ làm nốt công việc cuối cùng là đặt
một cái chảo gang có chứa nước lạnh lên trên cái chu chớ (mục đích để ngưng
rượu) rồi cầu khấn trước nồi rượu mong cho được mẻ rượu ngon.
Cứ 50 kg thóc thì chưng
cất được khoảng 20 lít rượu. Rượu nấu ra có nồng độ từ 47 đến 50 độ. Với quy
trình nấu phải trải qua một thời gian dài và công phu nên rượu thóc La Pán Tẩn
có hương vị rất đặc trưng, có mùi ngai ngái hương rừng hòa quyện với hương thóc
nương, thơm, dịu, dù nồng độ cao nhưng khi uống rất ngon, uống say mà vẫn sảng
khoái, nhẹ nhõm mà không gây đau đầu như những thứ rượu khác. Khi uống vào buổi
sáng sẽ khiến cho con người như có thêm sức mạnh ở hai vai nên làm lụng cả
ngày không hề mệt mỏi. Uống vào buổi tối sẽ có một giấc ngủ ngon, khi tỉnh dậy
sẽ thấy tỉnh táo,da đỏ hồng hào.
Rượu thì nhà ai
cũng nhiều, nhưng khách phải quý lắm thì người Mông mới mời uống. Mà đã uống
thì phải uống bằng bát, uống cho bằng hết rượu trong nhà thì thôi. Chủ nhà
"chào cỗ" với khách bằng hai bát rượu, khách cũng pphải đáp lễ bằng
hai bát. Uống xong mặt cười phơ lớ,
rồi bắt tay nhau, rồi lại uống tiếp. Uống cho say đến độ không biết gì nữa, rồi
cả chủ lẫn khách ôm nhau nằm ngủ dưới sàn đất trải rơm. Khách quý của người
Mông thì phải như thế.
Còn gì thú vị hơn nếu một lần được
đến với non cao La Pán Tẩn quanh năm mây phủ, được ngồi bên bếp lửa hồng của
người Mông và nhâm nhi thứ rượu đặc sản này, bạn sẽ cảm nhận được phần nào nét
đẹp trong sinh hoạt văn hóa mang đậm tính dân tộc của người Mông.
667 lượt xem
Thanh Thủy
Cổng thông tin điện tử tỉnh- Mùa xuân của người Mông đến trên đôi má thiếu nữ hây hây ửng hồng hơi rượu, và trên dáng đi ngật ngưỡng của những chàng trai trẻ chơi xuân choáng hơi men. Đất trời dày đặc sương mù nhấp nhô trên thửa ruộng bậc thang, là đà bám trên những mái nhà gỗ, những cành mận rừng chớm nở đỏ thắm, như cũng say thứ rượu thóc trứ danh của người Mông ở La Pán Tẩn.
Nghề
nấu rượu thóc của người Mông xã La Pán Tẩn - Mù Cang Chải có từ lâu đời. Người
Mông nơi đây có bí quyết riêng để tạo ra hương vị đặc biệt cho rượu của
họ. Đó chính là Men rượu. Đây là loại
men lá – được đặc chế rất công phu, đòi hỏi sự khéo léo. Men lá được đồng bào
tổng hợp từ 15 loại cây, hội tụ đủ các vị thảo dược của núi rừng như: hạt
thảo quả, rễ cây ớt rừng, củ riềng… Được chọn theo bí quyết gia truyền chỉ có
những người đàn ông lớn tuổi trong gia đình mới biết và mới có thể chế biến
những vị thảo dược thành thứ men lá để ủ thứ rượu rất riêng của mình. Những
loại này khi ủ thành men sẽ tạo thành những vị thuốc quý như: phòng chống
lạnh, trừ cảm, có vị làm cho lưu thông khí huyết, giảm đau nhức khớp, không gây
đau đầu.
Người
Mông nơi đây nấu rượu bằng phương thức thủ công, trải qua nhiều công đoạn. Đầu
tiên người ta tiến hành ủ men. Những loại lá cây, hạt cây rừng để làm men phải
rửa sạch, sấy hoặc phơi khô, sau đó đem giã thành bột mịn, trộn với nước sau
đó nặn thành viên nhỏ như viên bi và sấy khô trên gác bếp. Thời gian ủ men lá
cũng phải dựa vào thời tiết, nếu trời lạnh có khi phải hàng tháng mới được.
Thóc để
nấu rượu được đồng bào lấy từ trên những thửa ruộng bậc thang và có sự chọn lọc
những hạt chín vàng, chắc, đều nhau. Thóc được đồng bào đổ vào nồi luộc chín,
sau đó vớt ra rải đều trên mặt lá chuối tươi để đến khi nguội, trộn đều với men
cho vào chum ủ kín. Theo kinh nghiệm của đồng bào thì việc ủ rượu là khâu rất
quan trọng, thường thì ủ từ 10 đến 15 ngày, nhưng nếu ủ được càng lâu và đủ 1
tháng thì rượu lại càng ngon.
Cách chưng cất rượu thóc
của người Mông nơi đây gần giống với cách chưng cất rượu gạo của người miền
xuôi nhưng điểm khác biệt là ở các dụng cụ để chưng cất. Thông thường, người
Mông La Pán Tẩn sẽ đặt một chiếc chảo gang có nước lên trên bếp, rồi để một cái
chu chớ (giống như cái chõ đồ được đục từ gốc cây gỗ lớn) có đường kính từ 70 -
80cm và chiều cao gần 1 mét lên bên trên chiếc chảo, xung quanh viền bịt kín
bằng cám để kín hơi.
Bên trong cái chu chớ
tiếp tục đặt một cái chá chớ (bằng gỗ) đẽo theo hình cái máng dài thuôn nhỏ một
đầu dùng để dẫn rượu ra ngoài. Sau khi mọi thứ đã được chuẩn bị xong và lửa
trong bếp cũng đã được nổi lên, chủ nhà sẽ làm nốt công việc cuối cùng là đặt
một cái chảo gang có chứa nước lạnh lên trên cái chu chớ (mục đích để ngưng
rượu) rồi cầu khấn trước nồi rượu mong cho được mẻ rượu ngon.
Cứ 50 kg thóc thì chưng
cất được khoảng 20 lít rượu. Rượu nấu ra có nồng độ từ 47 đến 50 độ. Với quy
trình nấu phải trải qua một thời gian dài và công phu nên rượu thóc La Pán Tẩn
có hương vị rất đặc trưng, có mùi ngai ngái hương rừng hòa quyện với hương thóc
nương, thơm, dịu, dù nồng độ cao nhưng khi uống rất ngon, uống say mà vẫn sảng
khoái, nhẹ nhõm mà không gây đau đầu như những thứ rượu khác. Khi uống vào buổi
sáng sẽ khiến cho con người như có thêm sức mạnh ở hai vai nên làm lụng cả
ngày không hề mệt mỏi. Uống vào buổi tối sẽ có một giấc ngủ ngon, khi tỉnh dậy
sẽ thấy tỉnh táo,da đỏ hồng hào.
Rượu thì nhà ai
cũng nhiều, nhưng khách phải quý lắm thì người Mông mới mời uống. Mà đã uống
thì phải uống bằng bát, uống cho bằng hết rượu trong nhà thì thôi. Chủ nhà
"chào cỗ" với khách bằng hai bát rượu, khách cũng pphải đáp lễ bằng
hai bát. Uống xong mặt cười phơ lớ,
rồi bắt tay nhau, rồi lại uống tiếp. Uống cho say đến độ không biết gì nữa, rồi
cả chủ lẫn khách ôm nhau nằm ngủ dưới sàn đất trải rơm. Khách quý của người
Mông thì phải như thế.
Còn gì thú vị hơn nếu một lần được
đến với non cao La Pán Tẩn quanh năm mây phủ, được ngồi bên bếp lửa hồng của
người Mông và nhâm nhi thứ rượu đặc sản này, bạn sẽ cảm nhận được phần nào nét
đẹp trong sinh hoạt văn hóa mang đậm tính dân tộc của người Mông.