Yên Bái là tỉnh có diện tích đất sản xuất
nông, lâm nghiệp khá lớn, nguồn lao động ở khu vực nông thôn nhiều; khí hậu
mang đặc trưng nhiệt đới gió mùa, nhiệt độ trung bình trong năm dao động từ 22
- 230C, lượng mưa trung bình từ 1.500 - 2.200 mm/năm, độ ẩm trung bình từ 83 -
87%...
Với đặc điểm tự nhiên như trên, Yên Bái có
nhiều tiềm năng, lợi thế phát triển nuôi trồng nhiều loại nấm hàng hóa, giải
quyết việc làm cho hàng nghìn lao động ở khu vực nông thôn có mức thu nhập ổn
định, góp phần xóa đói giảm nghèo nhanh. Thời điểm trước năm 2010, ở một số xã
của thành phố Yên Bái, huyện Trấn Yên đã có một số hộ dân tự mua giống nấm ở các
tỉnh miền xuôi về trồng với quy mô nhỏ, sản phẩm chưa nhiều, giá rẻ, tiêu thụ
khó…
Nhu cầu của người dân Yên Bái là rất cần có
một mô hình khép kín từ khâu sản xuất giống nấm, nuôi trồng, chế biến, tiêu thụ
các sản phẩm nấm, để từ đó khai thác những lợi thế về điều kiện tự nhiên, lao
động nhàn rỗi tại địa phương, tận dụng phế thải nông - lâm nghiệp sản xuất các
loại nấm ăn và dược liệu, tạo ra lượng hàng hoá có giá trị kinh tế cao trên thị
trường và đa dạng hoá sản phẩm nông nghiệp, góp phần xoá đói, giảm nghèo và
chuyển dịch cơ cấu kinh tế nông thôn. Từ năm 2000, hàng năm, Trung tâm Ứng dụng
tiến bộ KH&CN tỉnh Yên Bái vẫn duy trì sản xuất giống nấm chủ yếu là giống
nấm mộc nhĩ, nấm sò, nấm Linh chi cung ứng cho nông dân...
Tuy nhiên, thời điểm đó Trung tâm triển
khai sản xuất giống nhưng công suất sản xuất không cao, trang thiết bị lạc hậu,
xuống cấp như: nồi hấp thanh trùng nguyên liệu PK75 từ thời Liên Xô, mỗi mẻ hấp
được 15 kg thóc, chưa có hệ thống bảo quản giống... nên vào thời vụ trồng nấm,
nhu cầu giống nhiều mà Trung tâm không đủ khả năng cung cấp, nên người dân thường
phải nhập giống từ các tỉnh miền xuôi, chi phí cao, chất lượng giống kém do quá
trình vận chuyển, không chủ động...
Cán bộ được tiếp thu công nghệ, đào tạo ít,
một số đã chuyển công tác, nghỉ chế độ. Vì vậy, thiếu hụt nhân lực, do đó các
kỹ thuật tiếp cận công nghệ chưa đủ khả năng để tổ chức sản xuất và chỉ đạo
phát triển nghề trồng nấm cho nông dân… làm hạn chế phát triển nghề nuôi trồng
nấm trong tỉnh.
Phát triển nghề trồng nấm đem lại hiệu quả
kinh tế, xã hội giải quyết công ăn việc làm, tận dụng nguyên liệu tại chỗ, đem
lại nguồn thu cho nông dân, góp phần nâng cao chất lượng cuộc sống là một nhu
cầu cấp thiết. Vì vậy, năm 2011 Trung tâm Ứng dụng tiến bộ KH&CN tỉnh Yên Bái
thực hiện nhiệm vụ khoa học “Xây dựng mô hình ứng dụng công nghệ sản xuất nấm
hàng hoá tại tỉnh Yên Bái”.
Mục tiêu của Dự án là góp phần củng cố nền
tảng vững chắc để phát triển nghề trồng nấm của tỉnh; cung cấp nguồn giống có
chất lượng tốt, đủ về số lượng, nhiều công nghệ mới nâng cao năng suất nuôi
trồng nấm, là nơi đào tạo, tập huấn công nghệ cho người dân, bước đầu phối hợp
với các đơn vị trong và ngoài tỉnh để bao tiêu sản phẩm của người dân sản xuất
ra...
Sau khi tiếp nhận, nắm bắt được các quy
trình công nghệ sản xuất, nhân giống nấm đối với các loại nấm như: nấm Linh
chi, nấm sò, nấm rơm, nấm đầu khỉ, nấm mộc nhĩ do Trung tâm nghiên cứu phát
triển nấm và sản phẩm sinh học thuộc Công ty Nấm Linh chi - Hà Nội chuyển giao.
Với trang thiết bị máy móc, nhà xưởng được dự án đầu tư, tháng 8 năm 2011,
Trung bắt đầu tiến hành sản xuất các loại giống nấm theo công nghệ được tiếp nhận.
Quá trình sản xuất nhân chuyển các loại
giống nấm được tiến hành tương ứng với thời vụ nuôi trồng nấm đảm bảo cung cấp
giống nấm đủ tiêu chuẩn chất lượng cung ứng cho nhân nuôi trồng. Sau đó, Trung
tâm xây dựng mô hình nuôi trồng sản xuất tại Trung tâm và xây dựng được 9 mô hình
tại huyện Yên Bình, 7 mô hình tại thành phố Yên Bái và một mô hình tại thị xã
Nghĩa Lộ. Các hộ tham gia xây dựng mô hình được hỗ trợ 100% giống nấm đạt tiêu
chuẩn chất lượng theo đúng quy mô đăng ký, được hỗ trợ một phần nguyên liệu để
làm lán trại...
Từ việc xây dựng thành công các mô hình
nuôi trồng nấm, hàng trăm hộ dân ở các địa phương trong tỉnh đã tự học tập các
mô hình và đến Trung tâm mua các loại giống nấm về sản xuất mang lại hiệu quả
kinh tế cao.
Ông Đỗ Văn Kim - trưởng nhóm trồng nấm hàng
hóa ở tổ 6, phường Nguyễn Phúc, thành phố Yên Bái cho biết: Tháng 3/2014, nhóm
chúng tôi có 6 người ở các phường vào thuê 3.000 m2 đất tại tổ Nam
Thọ, phường Nam Cường và làm nhà để trồng nấm. Sau đó, vào Trung tâm Ứng dụng tiến
bộ KH&CN Yên Bái mua giống nấm sò, mộc nhĩ, nấm Linh chi về nuôi trồng. Năm
đầu tiên thu được 650 kg mộc nhĩ khô; 110kg nấm Linh chi khô và 3 tấn nấm sò
tươi. Bán giá bình quân nấm Linh chi được 700.000 đồng/kg; mộc nhĩ 110.000
đồng/kg; nấm sò 25.000 đồng/kg, anh em trong nhóm rất phấn khởi. Năm 2015, nhóm
thu được 1,2 tấn mộc nhĩ khô, 4 tấn nấm sò tươi và dự kiến thu được 230 kg nấm
Linh chi khô… Sau khi trừ chi phí, mỗi người cũng thu được vài chục triệu,
trong đó, tôi góp nhiều vốn, công sức hơn, nên được thu khoảng 65 - 70 triệu
đồng.
Hiện nay, hàng năm có trăm hộ dân ở thành
phố Yên Bái, huyện Trấn Yên, Yên Bình, Văn Yên... thường xuyên đến Trung tâm
Ứng dụng tiến bộ KH&CN Yên Bái mua các loại giống nấm do Trung tâm sản xuất
về nuôi trồng sản xuất nấm hàng hóa, mang lại thu nhập khá cao. Đây cũng là
động lực để các kỹ sư của Trung tâm tiếp tục nghiên cứu xây dựng, nhân rộng các
mô hình thành các làng nghề sản xuất, chế biến, tiêu thụ nấm hàng hóa ở Yên Bái
trong thời gian tới, giúp cho nhân dân ở khu vực nông thôn có thêm nhiều việc
làm, thu nhập ổn định, nâng cao đời sống.
(Theo Báo Yên Bái)