Ngày 20/01/2012, Ủy ban nhân dân tỉnh Yên Bái ban hành Quyết định số 60/QĐ-UBND công nhận Cổng Đục - Đồn Cao, phường Nguyễn Phúc, thành phố Yên Bái, tỉnh Yên Bái Di tích lịch sử - văn hóa cấp tỉnh.

Ngày 20/01/2012, Ủy ban nhân dân tỉnh Yên Bái ban hành Quyết định số 60/QĐ-UBND công nhận Cổng Đục - Đồn Cao, phường Nguyễn Phúc, thành phố Yên Bái, tỉnh Yên Bái Di tích lịch sử - văn hóa cấp tỉnh.1. Tên gọi Di tích Di tích lịch sử - văn hóa Cổng Đục - Đồn Cao, phường Nguyễn Phúc, thành phố Yên Bái. 2. Loại hình Di tích Di tích lịch sử - văn hóa cấp tỉnh. 3. Quyết định công bố Di tích Quyết định số 60/QĐ-UBND ngày 20/01/2012 của Ủy ban nhân dân tỉnh Yên Bái công nhận Cổng Đục - Đồn Cao, phường Nguyễn Phúc, thành phố Yên Bái, tỉnh Yên Bái Di tích lịch sử - văn hóa cấp tỉnh. 4. Địa điểm và đường đến Di tích Di tích Cổng Đục - Đồn Cao Yên Bái thuộc phường Nguyễn Phúc, thành phố Yên Bái, tỉnh Yên Bái. Di tích nằm ở phía Tây Bắc thị xã Yên Bái cũ, cách trung tâm tỉnh Yên Bái chừng 5,5km. Để đến được với Di tích, chúng ta có thể đi bằng đường bộ. Từ trung tâm tỉnh Yên Bái (km5) theo đường Điện Biên qua dốc Cao Lanh đi vào Đại lộ Nguyễn Thái Học, tới đầu cầu Yên Bái rẽ tay phải, đi tiếp 1 km rẽ tiếp bên phải lên dốc Nhà máy nước, đi tiếp chừng 100m là tới Di tích. 5. Sơ lược lịch sử Di tích Di tích lịch sử văn hóa Cổng Đục - Đồn Cao Yên Bái thuộc địa phận phường Nguyễn Phúc, thành phố Yên Bái là nơi đã ghi dấu lại một cuộc khởi nghĩa có tiếng vang lớn trong những năm đầu thế kỷ XX - khởi nghĩa Yên Bái ngày 10/2/1930 do Nguyễn Thái Học lãnh đạo, mặc dù thất bại nhưng đã gây được tiếng vang lớn, khiến thực dân Pháp phải hoang mang, khiếp sợ. Theo lịch sử ghi lại, liên quan đến khởi nghĩa Yên Bái vào tháng 2/1930 có hai địa điểm là Đồn Cao và Đồn Dưới. Hiện nay, Đồn Dưới dân cư đã ở đông đúc, không còn dấu tích gì, ở Đồn Cao thì chỉ còn di tích Cổng Đục. Đây là công trình vòm uốn lớn, được xây vào năm 1893 bằng gạch đỏ, dày khoảng 50 cm, chiều rộng khoảng 4 m, chiều cao 4 m, dài khoảng 20 m và xuyên chéo xuống lòng đồi nối với hầm ngầm. Cổng Đục giờ chỉ còn một đoạn dài hơn chục mét, phía cuối đã bị nứt, sạt do bị máy bay Mỹ ném bom trong chiến tranh trước đây. Nóc hầm xây bằng gạch đỏ, láng xi măng bên trên và dày khoảng 10 cm, hiện cũng đang bị xuống cấp nghiêm trọng. Đồn binh Yên Bái bao gồm đồn Cao và đồn Dưới được xây dựng tại khu vực đồi cao nhất của thị xã Yên Bái. Đồn Cao có một vị trí quân sự chiến lược nằm ở phía Tây thị xã Yên Bái cũ. Từ đây, có thể quan sát toàn bộ trung tâm tỉnh lỵ và kiểm soát cả một đoạn sông Thao bao quanh phía Tây thị xã, dài chừng 2km, từ bến Âu Lâu đến Bách Lẫm, đồng thời bao quát con đường bộ và đường sắt nối từ Hà Nội đi Lao Cai và vào các huyện phía Tây của tỉnh Yên Bái. Vì vậy, người Pháp cho xây dựng cổng hậu ở phía Tây. Nơi đây dốc thoải, nhưng để thuận tiện cho việc đi lại của xe cơ giới và binh lính, người Pháp cho đục qua gò để làm đường đi, nối từ Đồn Cao với khu vực hậu cần của đồn (kho chứa quân dụng, xe pháo, chuồng ngựa, nhà thương). Người Pháp giao cho một viên đội khố đỏ tên là Lục, người theo đạo Công giáo, quê ở Nam Định, tổ chức thi công công trình này. Chính vì vậy, cổng này có tên là Cổng Đục. Cổng hình bán nguyệt, rộng chừng 3 - 4m, chiều cao 3m, dài khoảng 20m, thành cổng xây bằng gạch đỏ dày 40 - 50cm. Theo các cụ già Yên Bái kể lại thì chiếc hầm dưới lòng đồi này là nơi chỉ huy của Tacon và các sĩ quan Pháp, hầm có hai cửa. Cửa chính là Cổng Đục, cổng này xuyên chéo xuống lòng đồi, nối với hầm ngầm. Mặt trước vòm uốn có hàng số nổi “1893”. Cuối hầm ngầm là một cửa nhỏ thông lên mặt đất, cửa này hiện đang có một bụi tre chắn ngang, che lấp toàn bộ. Từ Cổng Đục đến cửa sau ước chừng khoảng 40 - 50m. Nóc hầm xây bằng gạch đỏ, láng xi măng dày khoảng 10cm, đã sụt lở rất nhiều. Đây là một chiếc hầm bê tông rất kiên cố, sâu hút trong lòng đồi, từ xưa đã rất ít người dám xuống. Mặc dù chỉ là một dấu tích nhỏ nhoi còn lại của khu Cổng Đục -  Đồn Cao nhưng mang những giá trị lịch sử hào hùng của nhân dân ta. Nơi đây sẽ là địa chỉ đỏ về giáo dục tinh thần dân tộc, lòng yêu nước của các thế hệ. Di tích  Cổng Đục - Đồn Cao được UBND tỉnh Yên Bái xếp hạng là Di tích lịch sử - văn hóa cấp tỉnh.