CTTĐT - Giữa một vùng núi đất phía Tây sông Chảy nhô lên một núi đá, từ dưới chân núi phun ra một dòng suối trong vắt, quanh năm không bao giờ cạn, người Tày trong vùng gọi là Pó Tiên, nghĩa là Suối Tiên. Địa điểm này, gắn với những truyền tích huyền thoại xa xưa và hệ thống di tích lịch sử văn hóa quốc gia Đền Đại Cại - Hắc Y và khu khảo cổ tháp Chùa Thượng Miện thời Lý - Trần. Từ lâu, Đền Suối Tiên đã là điểm đến tâm linh được nhiều người tìm về khi có dịp ghé thăm miền Đất Ngọc Lục Yên.
Cổng Đền Suối Tiên
Với diện tích gần 6.000 m2, toạ lạc tại xã Tô Mậu, huyện Lục Yên, tỉnh Yên Bái, Đền Suối Tiên hay còn gọi là đền Suối Tiên Linh Từ, ngôi đền mà ngay từ tên gọi đã nhuốm màu huyền tích, hư hư thực thực.
Một góc khuôn viên Đền Suối Tiên
Theo sử sách, đền Suối Tiên xây dựng khoảng năm 1928 - 1929 gắn với những truyền tích huyền thoại xa xưa và hệ thống di tích lịch sử văn hóa quốc gia đền Đại Kại - Hắc Y và khu khảo cổ tháp Chùa Thượng Miện thời Lý - Trần.
Chuyện kể rằng Trần Nhân Tông - vị vua thứ 3 triều Trần có lòng hướng Phật, một lần ngài lên vùng Lục Yên vì hay tin trên đó có nhiều đình đền, miếu mạo, cảnh đẹp sơn thuỷ hữu tình, khi đến nơi, vào thăm một ngôi chùa Thái tử sững sờ nghe thấy giọng tụng kinh trong như nước suối, trái tim thái tử như bị sét đánh khi thấy người đang ngồi tụng kinh là một ni cô đẹp như tiên nữ giáng trần, tên gọi là Thắm. Thái tử và ni cô tâm sự với nhau về Phật pháp, về nhân tình thế thái, nhất là giặc phương Bắc đang rục rịch muốn sang xâm lược nước Đại Việt. Nàng khuyên Thái tử về kinh thành nghe lời vua cha nhận lên ngôi để giúp dân đánh bại quân thù. Chàng cầu xin nàng hoàn tục theo chàng về kinh để kết duyên vợ chồng.
Thái tử cho xây một ngôi chùa có 4 tòa tháp to, 8 tháp nhỏ, chỉ 4 phương, 8 hướng đặt tên là Bảo Tháp tự. Đúng vào ngày lành tháng tốt, thái tử cho làm lễ hội lớn ăn mừng khánh thành chùa và cũng để chia tay với quan dân địa phương, chàng cùng nàng tạm biệt bà con vùng sơn cước, qua sông theo đường bộ cưỡi ngựa về kinh thành. Khi đến dãy núi bên kia sông đối diện với chùa Hắc Y và thành Đại Cại thì đột nhiên trời tối sầm lại, gió bấc thổi mạnh và mưa xối xả. Thái tử ngoảnh lại thì không thấy nàng đâu nữa, trong ánh chớp xanh lóe sáng, chàng nhìn thấy dưới suối có đôi cá to, trông giống như cá chép ở miền xuôi, đang sánh đôi cùng nhau, ngược dòng nước ngầm từ trong hang núi chảy ra rồi biến mất. Trong cơn mưa, gió đã ngừng thổi, thái tử nghe văng vẳng giọng nói của cô gái: “Chàng xá tội cho thiếp, vì thiếp là tiên nữ không thể kết duyên cùng chàng được…”.
Suối Tiên trong xanh quanh năm
Có đàn cá được người dân nuôi dưỡng và bảo vệ
Sau này, khi đã lên ngôi vua, đánh tan giặc Nguyên Mông, Trần Nhân Tông trở lại thăm vùng Tân Lĩnh, Tô Mậu. Nơi vua và tiên nữ ly biệt, ông cho xây dựng một ngôi miếu nhỏ, sau là đền Suối Tiên; con suối mà ni cô biến thành cá gọi là suối Tiên, ngọn núi có dòng nước ngầm chảy ra suối Tiên gọi là núi Thắm, là tên của ni cô.
Đền Suối Tiên được hình thành từ những huyền tích ấy, trở thành chốn tâm linh được người dân khắp vùng tôn kính và tên cô Thắm trở thành một nhân vật linh thiêng bảo vệ bà con trong vùng.
Từ một ngôi miếu nhỏ ban đầu, đến nay Đền Suối tiên đã được trùng tu, tôn tạo khang trang với nhiều ban thờ, dưới khuôn viên rộng rãi có nhiều tán cây xanh mát, có nguồn nước suối chảy trong vắt không bao giờ cạn. Phía trên khuôn viên có công đồng và động sơn trang thờ thần núi; phía sau lưng, có tượng Bồ Tát đứng cao nhất, hiền từ, đức độ, dõi xuống thế gian để cứu khổ, cứu nạn.
Điểm nhấn trong quần thể di tích Suối Tiên chính là suối nước trong vắt chảy ra từ hang đá uốn lượn, ôm lấy toàn bộ khu đền. Tương truyền đây là nơi các tiên nữ từ trên trời thường xuống tắm, cũng là nơi tiên cô hoá thành cá thần nói lời từ biệt Thái tử Trần Nhân Tông, bởi thế dân làng gọi đây là Pó Tiên, nghĩa là giếng Tiên. Giếng Tiên ngày nay được người dân trân quý và giữ gìn, đàn cá bỗng ban đầu chỉ có vài con do người dân cung tiến nay cũng sinh sôi nảy nở thành cả đàn cá lớn và được mọi người gìn giữ, không bao giờ đánh bắt.
Động Sơn Trang
Nhớ ơn cô Thắm đã có công cùng vua Trần Nhân Tông giúp nước Đại Việt an dân, cứu nước, diệt giặc hung tàn; giúp dân biết khai hoang ruộng nước cấy lúa, trồng bông dệt vải may áo quần, đan lưới bắt cá dưới sông Chảy... Hàng năm cứ vào ngày 12 tháng giêng âm lịch, nhân dân xã Tô Mậu lại tổ chức lễ hội đền cầu cho quốc thái dân an, cầu cho mưa thuận gió hòa, cầu cho mùa màng bội thu. Đền Suối Tiên đã được UBND tỉnh Yên Bái công nhận là Di tích lịch sử - văn hóa cấp tỉnh từ năm 2013.
Tượng Bồ Tát được đặt trên cao có bậc lên xuống
Ông Hoàng Khí Phách - Phó Chủ tịch UBND xã Tô Mậu cho biết: Những giá trị về văn hóa, lịch sử về ngôi đền vẫn được Cấp ủy, chính quyền và người dân trong vùng gìn giữ, phát huy. Vào ngày 12 tháng giêng Lễ hội Đền Suối Tiên xã Tô Mậu - một trong những lễ hội lớn của huyện Lục Yên dịp đầu năm mới được tổ chức thường niên. Lễ hội bao gồm hoạt động rước lễ, dâng hương vào đền, thực hiện các nghi lễ tại Đền Suối Tiên. Phần hội với các trò chơi truyền thống của đồng bảo Tày nơi đây như: trò chơi bịt mắt đánh trống, bịt mắt bắt vịt, đánh yến, kéo co, đẩy gậy, đua thuyền trên Hồ Ngòi Thắm, giao lưu văn hóa văn nghệ.
Di tích Đền Suối Tiên là tài sản văn hóa vô giá của dân tộc, là thành quả lao động sáng tạo, là bằng chứng quan trọng, là “cuốn sử sống” phản ánh tinh thần lao động sản xuất, đấu tranh chống giặc ngoại xâm và là “địa chỉ đỏ” để giáo dục truyền thống văn hóa, truyền thống yêu nước, ý thức độc lập dân tộc, tự lực, tự cường của nhân dân ta.
Bỏ qua những ồn ào, bận rộn của cuộc sống, đến với Đền Suối Tiên nghe tiếng nước chảy, tiếng chim, ngắm bóng cây, đàn cá và nghe những câu chuyện linh thiêng. Những điều ấy cũng đủ để mỗi người chúng ta tĩnh lại, được thảnh thơi khi bước chân về với miền Đất Ngọc.
3073 lượt xem
Theo Trang TTĐT huyện Lục Yên
Cổng thông tin điện tử tỉnh - Giữa một vùng núi đất phía Tây sông Chảy nhô lên một núi đá, từ dưới chân núi phun ra một dòng suối trong vắt, quanh năm không bao giờ cạn, người Tày trong vùng gọi là Pó Tiên, nghĩa là Suối Tiên. Địa điểm này, gắn với những truyền tích huyền thoại xa xưa và hệ thống di tích lịch sử văn hóa quốc gia Đền Đại Cại - Hắc Y và khu khảo cổ tháp Chùa Thượng Miện thời Lý - Trần. Từ lâu, Đền Suối Tiên đã là điểm đến tâm linh được nhiều người tìm về khi có dịp ghé thăm miền Đất Ngọc Lục Yên.Với diện tích gần 6.000 m2, toạ lạc tại xã Tô Mậu, huyện Lục Yên, tỉnh Yên Bái, Đền Suối Tiên hay còn gọi là đền Suối Tiên Linh Từ, ngôi đền mà ngay từ tên gọi đã nhuốm màu huyền tích, hư hư thực thực.
Một góc khuôn viên Đền Suối Tiên
Theo sử sách, đền Suối Tiên xây dựng khoảng năm 1928 - 1929 gắn với những truyền tích huyền thoại xa xưa và hệ thống di tích lịch sử văn hóa quốc gia đền Đại Kại - Hắc Y và khu khảo cổ tháp Chùa Thượng Miện thời Lý - Trần.
Chuyện kể rằng Trần Nhân Tông - vị vua thứ 3 triều Trần có lòng hướng Phật, một lần ngài lên vùng Lục Yên vì hay tin trên đó có nhiều đình đền, miếu mạo, cảnh đẹp sơn thuỷ hữu tình, khi đến nơi, vào thăm một ngôi chùa Thái tử sững sờ nghe thấy giọng tụng kinh trong như nước suối, trái tim thái tử như bị sét đánh khi thấy người đang ngồi tụng kinh là một ni cô đẹp như tiên nữ giáng trần, tên gọi là Thắm. Thái tử và ni cô tâm sự với nhau về Phật pháp, về nhân tình thế thái, nhất là giặc phương Bắc đang rục rịch muốn sang xâm lược nước Đại Việt. Nàng khuyên Thái tử về kinh thành nghe lời vua cha nhận lên ngôi để giúp dân đánh bại quân thù. Chàng cầu xin nàng hoàn tục theo chàng về kinh để kết duyên vợ chồng.
Thái tử cho xây một ngôi chùa có 4 tòa tháp to, 8 tháp nhỏ, chỉ 4 phương, 8 hướng đặt tên là Bảo Tháp tự. Đúng vào ngày lành tháng tốt, thái tử cho làm lễ hội lớn ăn mừng khánh thành chùa và cũng để chia tay với quan dân địa phương, chàng cùng nàng tạm biệt bà con vùng sơn cước, qua sông theo đường bộ cưỡi ngựa về kinh thành. Khi đến dãy núi bên kia sông đối diện với chùa Hắc Y và thành Đại Cại thì đột nhiên trời tối sầm lại, gió bấc thổi mạnh và mưa xối xả. Thái tử ngoảnh lại thì không thấy nàng đâu nữa, trong ánh chớp xanh lóe sáng, chàng nhìn thấy dưới suối có đôi cá to, trông giống như cá chép ở miền xuôi, đang sánh đôi cùng nhau, ngược dòng nước ngầm từ trong hang núi chảy ra rồi biến mất. Trong cơn mưa, gió đã ngừng thổi, thái tử nghe văng vẳng giọng nói của cô gái: “Chàng xá tội cho thiếp, vì thiếp là tiên nữ không thể kết duyên cùng chàng được…”.
Suối Tiên trong xanh quanh năm
Có đàn cá được người dân nuôi dưỡng và bảo vệ
Sau này, khi đã lên ngôi vua, đánh tan giặc Nguyên Mông, Trần Nhân Tông trở lại thăm vùng Tân Lĩnh, Tô Mậu. Nơi vua và tiên nữ ly biệt, ông cho xây dựng một ngôi miếu nhỏ, sau là đền Suối Tiên; con suối mà ni cô biến thành cá gọi là suối Tiên, ngọn núi có dòng nước ngầm chảy ra suối Tiên gọi là núi Thắm, là tên của ni cô.
Đền Suối Tiên được hình thành từ những huyền tích ấy, trở thành chốn tâm linh được người dân khắp vùng tôn kính và tên cô Thắm trở thành một nhân vật linh thiêng bảo vệ bà con trong vùng.
Từ một ngôi miếu nhỏ ban đầu, đến nay Đền Suối tiên đã được trùng tu, tôn tạo khang trang với nhiều ban thờ, dưới khuôn viên rộng rãi có nhiều tán cây xanh mát, có nguồn nước suối chảy trong vắt không bao giờ cạn. Phía trên khuôn viên có công đồng và động sơn trang thờ thần núi; phía sau lưng, có tượng Bồ Tát đứng cao nhất, hiền từ, đức độ, dõi xuống thế gian để cứu khổ, cứu nạn.
Điểm nhấn trong quần thể di tích Suối Tiên chính là suối nước trong vắt chảy ra từ hang đá uốn lượn, ôm lấy toàn bộ khu đền. Tương truyền đây là nơi các tiên nữ từ trên trời thường xuống tắm, cũng là nơi tiên cô hoá thành cá thần nói lời từ biệt Thái tử Trần Nhân Tông, bởi thế dân làng gọi đây là Pó Tiên, nghĩa là giếng Tiên. Giếng Tiên ngày nay được người dân trân quý và giữ gìn, đàn cá bỗng ban đầu chỉ có vài con do người dân cung tiến nay cũng sinh sôi nảy nở thành cả đàn cá lớn và được mọi người gìn giữ, không bao giờ đánh bắt.
Động Sơn Trang
Nhớ ơn cô Thắm đã có công cùng vua Trần Nhân Tông giúp nước Đại Việt an dân, cứu nước, diệt giặc hung tàn; giúp dân biết khai hoang ruộng nước cấy lúa, trồng bông dệt vải may áo quần, đan lưới bắt cá dưới sông Chảy... Hàng năm cứ vào ngày 12 tháng giêng âm lịch, nhân dân xã Tô Mậu lại tổ chức lễ hội đền cầu cho quốc thái dân an, cầu cho mưa thuận gió hòa, cầu cho mùa màng bội thu. Đền Suối Tiên đã được UBND tỉnh Yên Bái công nhận là Di tích lịch sử - văn hóa cấp tỉnh từ năm 2013.
Tượng Bồ Tát được đặt trên cao có bậc lên xuống
Ông Hoàng Khí Phách - Phó Chủ tịch UBND xã Tô Mậu cho biết: Những giá trị về văn hóa, lịch sử về ngôi đền vẫn được Cấp ủy, chính quyền và người dân trong vùng gìn giữ, phát huy. Vào ngày 12 tháng giêng Lễ hội Đền Suối Tiên xã Tô Mậu - một trong những lễ hội lớn của huyện Lục Yên dịp đầu năm mới được tổ chức thường niên. Lễ hội bao gồm hoạt động rước lễ, dâng hương vào đền, thực hiện các nghi lễ tại Đền Suối Tiên. Phần hội với các trò chơi truyền thống của đồng bảo Tày nơi đây như: trò chơi bịt mắt đánh trống, bịt mắt bắt vịt, đánh yến, kéo co, đẩy gậy, đua thuyền trên Hồ Ngòi Thắm, giao lưu văn hóa văn nghệ.
Di tích Đền Suối Tiên là tài sản văn hóa vô giá của dân tộc, là thành quả lao động sáng tạo, là bằng chứng quan trọng, là “cuốn sử sống” phản ánh tinh thần lao động sản xuất, đấu tranh chống giặc ngoại xâm và là “địa chỉ đỏ” để giáo dục truyền thống văn hóa, truyền thống yêu nước, ý thức độc lập dân tộc, tự lực, tự cường của nhân dân ta.
Bỏ qua những ồn ào, bận rộn của cuộc sống, đến với Đền Suối Tiên nghe tiếng nước chảy, tiếng chim, ngắm bóng cây, đàn cá và nghe những câu chuyện linh thiêng. Những điều ấy cũng đủ để mỗi người chúng ta tĩnh lại, được thảnh thơi khi bước chân về với miền Đất Ngọc.