CTTĐT - Di tích đình Cả Mường A hay còn gọi là đình Ngòi A, thuộc địa phận thôn Làng Chiềng, xã Ngòi A, huyện Văn Yên, tỉnh Yên Bái. Đình cách thành phố Yên Bái 41 km theo đường tỉnh lộ tới thị trấn Mậu A, rẽ phải theo đường Mậu A - Tân Nguyên khoảng 2 km. Đình Cả Mường A là một trong những ngôi đền cổ, hiện còn lưu giữ những hiện vật lịch sử quý giá, còn nguyên giá trị về văn hóa lịch sử. Hằng năm, cứ đến ngày mùng 6 tháng Giêng (âm lịch) và ngày 17 tháng Bảy (âm lịch), nơi đây lại tổ chức Lễ hội thu hút du khách thập phương đến thăm quan, du lịch tâm linh những dịp lễ tết.
Di tích lịch sử đình Cả Mường A, huyện Văn Yên, tỉnh Yên Bái
1. Nguồn gốc Lễ hội và hiện trạng Đình:
Đình Cả Mường A vốn là một trong những ngôi đình cổ, có từ lâu đời ở Yên Bái. Đình nằm quay mặt ra hướng Tây Nam, trên mặt bằng tổng thể chia làm hai khu vực rõ rệt. Khuôn viên đình nhỏ, hẹp. Trước cửa là hai cây hoa đại lớn, tán cây tỏa bóng khắp sân Đình. Khu kiến trúc chính có diện tích 62m2, gồm một tòa nhà bốn gian, được kết cấu theo lối kiến trúc gỗ truyền thống (theo lối chữ Đinh), trong đó có ba gian đại bái và một gian hậu cung.
* Tượng và không gian thờ tự gồm:
- Tòa hậu cung: Đây là nơi chiếm vị trí cao nhất, gồm ba cỗ thờ Cao Sơn đại vương, được sơn son thiếp vàng.
- Đại bái: Gồm ba gian, sát với góc tường phía bên phải, ngay hướng đi vào hậu cung là bàn thờ cụ Phùng Trường Minh và cụ Hoàng Minh Giám. Vị trí chính giữa là ban công đồng.
Theo sử sách ghi chép lại, đình Cả Mường A thờ Cao Sơn đại vương Tản Viên Sơn hay Tam vị thượng đẳng tôn thần, thờ vọng vua Hùng Vương thứ 18 đã có cách đây hơn 4.000 năm lịch sử. Trải qua các thời đại, trước đây ngôi đình Cả Mường A đã được các đời vua cấp 5 đạo sắc phong. Trong các sắc phong đều nêu thần phả của Đình và giao cho nhân dân phải thờ phụng theo Quốc lễ. Đình còn thờ hai thủ lĩnh: thủ lĩnh Phùng Trường Minh dân tộc Dao đỏ và thủ lĩnh Hoàng Minh Giám dân tộc Tày khao. Cả hai thủ lĩnh đều có công đánh giặc Pháp vào cuối thế kỷ XIX đầu thế kỷ XX.
Trong cuộc kháng chiến chống Pháp, đình Cả Mường A được chọn là một trong những điểm tập kết của bộ đội và dân công ta trước khi tiến quân tiêu diệt đồn Pháp ở Đại Bục, Đại Phác, đồn Gióm - Chiến dịch sông Thao năm 1949 và giải phóng Nghĩa Lộ - Chiến dịch Tây Bắc tháng 10 năm 1952 nên Đình được xếp vào loại hình Di tích lịch sử - văn hóa.
2. Thời gian tổ chức Lễ hội: Lễ hội đình Cả Mường A được tổ chức vào ngày mùng 6 tháng Giêng (âm lịch) và ngày 17 tháng Bảy (âm lịch) hàng năm.
3. Địa điểm tổ chức Lễ hội: Thôn Làng Chiềng, xã Ngòi A, huyện Văn Yên, tỉnh Yên Bái.
4. Phần Lễ hội:
Ngoài việc là ngôi Đình cổ có giá trị về lịch sử, Di tích lịch sử - văn hóa, đình Cả Mường A còn bảo lưu được nhiều sinh hoạt văn hoá đặc sắc, gắn với các hoạt động của cư dân nông nghiệp, mang đậm sắc thái của phong tục tập quán bản địa. Hàng năm, cứ đến mùng 6 tháng Giêng (âm lịch) và ngày 17 tháng Bảy (âm lịch), tại Đình đều tổ chức lễ hội với nhiều hoạt động phong phú của các đồng bào dân tộc sinh sống trên địa bàn xã như: ném còn, hát khắp, đẩy gậy, kéo co, các điệu múa của dân tộc Dao, Tày… Ngoài ra, Đình còn tổ chức nhiều hoạt động tâm linh như dâng hương, mổ trâu tế lễ, thu hút đông đảo du khách thập phương cũng như nhân dân trong vùng đến tham dự. Đây cũng là dịp để đồng bào các dân tộc sinh sống trên địa bàn xã Ngòi A có dịp được giao lưu, trao đổi kinh nghiệm cũng như tạo sự gắn kết giữa các dân tộc anh em.
Việc tổ chức các lễ hội hàng năm không chỉ mang tính chất truyền thống mà còn có nhiều ý nghĩa cả về giá trị lịch sử và văn hóa cần được duy trì và phát huy để giúp các thế hệ trẻ biết được giá trị lịch sử của ngôi đình cổ này; hiểu được phong tục tập quán của các dân tộc, trân trọng giá trị truyền thống quý báu của dân tộc mình; tự hào về quê hương đất nước và luôn hướng về cội nguồn dân tộc. Nhận thức được giá trị truyền thống văn hóa của các lễ hội truyền thống đối với đời sống của nhân dân cũng như việc phát triển du lịch - văn hóa tâm linh, nên đình Cả Mường A những năm gần đây luôn đón nhận được sự quan tâm của các cấp ủy đảng, chính quyền cơ sở, sự đóng góp của nhân dân và du khách. Cùng với đó là sự tăng cường công tác quản lý lễ hội để đảm bảo các yếu tố văn hóa đẹp, lành mạnh tiếp tục được phát huy, làm cho đời sống tinh thần của nhân dân thêm phong phú, góp phần quan trọng vào sự phát triển kinh tế - xã hội của xã, huyện; hạn chế, đẩy lùi các biểu hiện tiêu cực, lãng phí, xu hướng thương mại hóa...; không làm ảnh hưởng, phá vỡ kỷ cương và không khí tôn nghiêm vốn có của chốn linh thiêng, không làm lu mờ và méo mó các giá trị đích thực của lễ hội.
5. Công nhận Di tích lịch sử cấp tỉnh: Năm 2007, đình Cả Mường A được công nhận là Di tích lịch sử - văn hóa cấp tỉnh theo Quyết định số 2286/QĐ-UBND, ngày 07/12/2007.
6. Thông tin liên hệ:
- Liên hệ Ban quản lý Đình: Ông Nông Xuân Kiên - Chủ tịch UBND xã Ngòi A, huyện Văn Yên, tỉnh Yên Bái - Số điện thoại: 0979.832.099.
- Liên hệ đơn vị tổ chức Lễ hội: UBND huyện Văn Yên - Số điện thoại: 0216.3834.181.
- Liên hệ công ty lữ hành: Công ty Cổ phần Du lịch Quốc tế Yên Bái - Số điện thoại: 02163.893.985 - Giám đốc Công ty: Ông Đặng Minh Khôi - Số điện thoại: 0919.855.220 - 0976.079.266.
- Cơ sở lưu trú:
+ Nhà nghỉ Xanh - Khu phố 2, thị trấn Mậu A, huyện Văn Yên, tỉnh Yên Bái - Số điện thoại: 0945.048.289 - 02163.834.289.
+ Nhà nghỉ Hoa Cường - Khu phố 2, thị trấn Mậu A, huyện Văn Yên, tỉnh Yên Bái - Số điện thoại: 0972.221.730.
+ Khách sạn Thiên Hương - Khu phố 2, thị trấn Mậu A, huyện Văn Yên, tỉnh Yên Bái - Số điện thoại: 0912.109.476.
- Cơ sở ăn uống:
+ Nhà hàng Tuấn Lan - Thôn Cầu A, đường Lý Thường Kiệt, thị trấn Mậu A, huyện Văn Yên, tỉnh Yên Bái - Số điện thoại: 0982.759.734. chuyên lợn mán, gà đồi.
+ Nhà hàng Tình Cường - Thôn Cầu A, đường Lý Thường Kiệt, thị trấn Mậu A, huyện Văn Yên, tỉnh Yên Bái - Số điện thoại: 0987.611.991 chuyên món ăn tổng hợp.
+ Nhà hàng Khánh Xuyến (Cây xanh) - Thôn Cầu A, đường vành đai, thị trấn Mậu A, huyện Văn Yên, tỉnh Yên Bái - Số điện thoại: 0912.703.022 chuyên món ăn tổng hợp.
- Phương tiện di chuyển:
+ Đường bộ: Xe khách.
+ Đường sắt: Tàu hỏa.
4561 lượt xem
Ban Biên tập
Cổng thông tin điện tử tỉnh - Di tích đình Cả Mường A hay còn gọi là đình Ngòi A, thuộc địa phận thôn Làng Chiềng, xã Ngòi A, huyện Văn Yên, tỉnh Yên Bái. Đình cách thành phố Yên Bái 41 km theo đường tỉnh lộ tới thị trấn Mậu A, rẽ phải theo đường Mậu A - Tân Nguyên khoảng 2 km. Đình Cả Mường A là một trong những ngôi đền cổ, hiện còn lưu giữ những hiện vật lịch sử quý giá, còn nguyên giá trị về văn hóa lịch sử. Hằng năm, cứ đến ngày mùng 6 tháng Giêng (âm lịch) và ngày 17 tháng Bảy (âm lịch), nơi đây lại tổ chức Lễ hội thu hút du khách thập phương đến thăm quan, du lịch tâm linh những dịp lễ tết. 1. Nguồn gốc Lễ hội và hiện trạng Đình:
Đình Cả Mường A vốn là một trong những ngôi đình cổ, có từ lâu đời ở Yên Bái. Đình nằm quay mặt ra hướng Tây Nam, trên mặt bằng tổng thể chia làm hai khu vực rõ rệt. Khuôn viên đình nhỏ, hẹp. Trước cửa là hai cây hoa đại lớn, tán cây tỏa bóng khắp sân Đình. Khu kiến trúc chính có diện tích 62m2, gồm một tòa nhà bốn gian, được kết cấu theo lối kiến trúc gỗ truyền thống (theo lối chữ Đinh), trong đó có ba gian đại bái và một gian hậu cung.
* Tượng và không gian thờ tự gồm:
- Tòa hậu cung: Đây là nơi chiếm vị trí cao nhất, gồm ba cỗ thờ Cao Sơn đại vương, được sơn son thiếp vàng.
- Đại bái: Gồm ba gian, sát với góc tường phía bên phải, ngay hướng đi vào hậu cung là bàn thờ cụ Phùng Trường Minh và cụ Hoàng Minh Giám. Vị trí chính giữa là ban công đồng.
Theo sử sách ghi chép lại, đình Cả Mường A thờ Cao Sơn đại vương Tản Viên Sơn hay Tam vị thượng đẳng tôn thần, thờ vọng vua Hùng Vương thứ 18 đã có cách đây hơn 4.000 năm lịch sử. Trải qua các thời đại, trước đây ngôi đình Cả Mường A đã được các đời vua cấp 5 đạo sắc phong. Trong các sắc phong đều nêu thần phả của Đình và giao cho nhân dân phải thờ phụng theo Quốc lễ. Đình còn thờ hai thủ lĩnh: thủ lĩnh Phùng Trường Minh dân tộc Dao đỏ và thủ lĩnh Hoàng Minh Giám dân tộc Tày khao. Cả hai thủ lĩnh đều có công đánh giặc Pháp vào cuối thế kỷ XIX đầu thế kỷ XX.
Trong cuộc kháng chiến chống Pháp, đình Cả Mường A được chọn là một trong những điểm tập kết của bộ đội và dân công ta trước khi tiến quân tiêu diệt đồn Pháp ở Đại Bục, Đại Phác, đồn Gióm - Chiến dịch sông Thao năm 1949 và giải phóng Nghĩa Lộ - Chiến dịch Tây Bắc tháng 10 năm 1952 nên Đình được xếp vào loại hình Di tích lịch sử - văn hóa.
2. Thời gian tổ chức Lễ hội: Lễ hội đình Cả Mường A được tổ chức vào ngày mùng 6 tháng Giêng (âm lịch) và ngày 17 tháng Bảy (âm lịch) hàng năm.
3. Địa điểm tổ chức Lễ hội: Thôn Làng Chiềng, xã Ngòi A, huyện Văn Yên, tỉnh Yên Bái.
4. Phần Lễ hội:
Ngoài việc là ngôi Đình cổ có giá trị về lịch sử, Di tích lịch sử - văn hóa, đình Cả Mường A còn bảo lưu được nhiều sinh hoạt văn hoá đặc sắc, gắn với các hoạt động của cư dân nông nghiệp, mang đậm sắc thái của phong tục tập quán bản địa. Hàng năm, cứ đến mùng 6 tháng Giêng (âm lịch) và ngày 17 tháng Bảy (âm lịch), tại Đình đều tổ chức lễ hội với nhiều hoạt động phong phú của các đồng bào dân tộc sinh sống trên địa bàn xã như: ném còn, hát khắp, đẩy gậy, kéo co, các điệu múa của dân tộc Dao, Tày… Ngoài ra, Đình còn tổ chức nhiều hoạt động tâm linh như dâng hương, mổ trâu tế lễ, thu hút đông đảo du khách thập phương cũng như nhân dân trong vùng đến tham dự. Đây cũng là dịp để đồng bào các dân tộc sinh sống trên địa bàn xã Ngòi A có dịp được giao lưu, trao đổi kinh nghiệm cũng như tạo sự gắn kết giữa các dân tộc anh em.
Việc tổ chức các lễ hội hàng năm không chỉ mang tính chất truyền thống mà còn có nhiều ý nghĩa cả về giá trị lịch sử và văn hóa cần được duy trì và phát huy để giúp các thế hệ trẻ biết được giá trị lịch sử của ngôi đình cổ này; hiểu được phong tục tập quán của các dân tộc, trân trọng giá trị truyền thống quý báu của dân tộc mình; tự hào về quê hương đất nước và luôn hướng về cội nguồn dân tộc. Nhận thức được giá trị truyền thống văn hóa của các lễ hội truyền thống đối với đời sống của nhân dân cũng như việc phát triển du lịch - văn hóa tâm linh, nên đình Cả Mường A những năm gần đây luôn đón nhận được sự quan tâm của các cấp ủy đảng, chính quyền cơ sở, sự đóng góp của nhân dân và du khách. Cùng với đó là sự tăng cường công tác quản lý lễ hội để đảm bảo các yếu tố văn hóa đẹp, lành mạnh tiếp tục được phát huy, làm cho đời sống tinh thần của nhân dân thêm phong phú, góp phần quan trọng vào sự phát triển kinh tế - xã hội của xã, huyện; hạn chế, đẩy lùi các biểu hiện tiêu cực, lãng phí, xu hướng thương mại hóa...; không làm ảnh hưởng, phá vỡ kỷ cương và không khí tôn nghiêm vốn có của chốn linh thiêng, không làm lu mờ và méo mó các giá trị đích thực của lễ hội.
5. Công nhận Di tích lịch sử cấp tỉnh: Năm 2007, đình Cả Mường A được công nhận là Di tích lịch sử - văn hóa cấp tỉnh theo Quyết định số 2286/QĐ-UBND, ngày 07/12/2007.
6. Thông tin liên hệ:
- Liên hệ Ban quản lý Đình: Ông Nông Xuân Kiên - Chủ tịch UBND xã Ngòi A, huyện Văn Yên, tỉnh Yên Bái - Số điện thoại: 0979.832.099.
- Liên hệ đơn vị tổ chức Lễ hội: UBND huyện Văn Yên - Số điện thoại: 0216.3834.181.
- Liên hệ công ty lữ hành: Công ty Cổ phần Du lịch Quốc tế Yên Bái - Số điện thoại: 02163.893.985 - Giám đốc Công ty: Ông Đặng Minh Khôi - Số điện thoại: 0919.855.220 - 0976.079.266.
- Cơ sở lưu trú:
+ Nhà nghỉ Xanh - Khu phố 2, thị trấn Mậu A, huyện Văn Yên, tỉnh Yên Bái - Số điện thoại: 0945.048.289 - 02163.834.289.
+ Nhà nghỉ Hoa Cường - Khu phố 2, thị trấn Mậu A, huyện Văn Yên, tỉnh Yên Bái - Số điện thoại: 0972.221.730.
+ Khách sạn Thiên Hương - Khu phố 2, thị trấn Mậu A, huyện Văn Yên, tỉnh Yên Bái - Số điện thoại: 0912.109.476.
- Cơ sở ăn uống:
+ Nhà hàng Tuấn Lan - Thôn Cầu A, đường Lý Thường Kiệt, thị trấn Mậu A, huyện Văn Yên, tỉnh Yên Bái - Số điện thoại: 0982.759.734. chuyên lợn mán, gà đồi.
+ Nhà hàng Tình Cường - Thôn Cầu A, đường Lý Thường Kiệt, thị trấn Mậu A, huyện Văn Yên, tỉnh Yên Bái - Số điện thoại: 0987.611.991 chuyên món ăn tổng hợp.
+ Nhà hàng Khánh Xuyến (Cây xanh) - Thôn Cầu A, đường vành đai, thị trấn Mậu A, huyện Văn Yên, tỉnh Yên Bái - Số điện thoại: 0912.703.022 chuyên món ăn tổng hợp.
- Phương tiện di chuyển:
+ Đường bộ: Xe khách.
+ Đường sắt: Tàu hỏa.
Các bài khác
- Lễ hội Đền Nhược sơn, xã Châu Quế Hạ, huyện Văn Yên, tỉnh Yên Bái (09/01/2018)
- Lễ hội Đền Mẫu Thác Bà (30/03/2017)
- Lễ hội đền Đại Cại (30/03/2017)
- Lễ hội quế huyện Văn Yên, tỉnh Yên Bái (15/08/2016)
- Lễ hội Cơm mới đền Đông Cuông, huyện Văn Yên, tỉnh Yên Bái (15/08/2016)
- Hội Xòe Mường Lò, Thị xã Nghĩa Lộ, tỉnh Yên Bái (15/08/2016)
- Lễ Vu Lan - Chùa Ngọc Am, thành phố Yên Bái, tỉnh Yên Bái (15/08/2016)
- Lễ hội Xên Mường của đồng bào Thái Mường Lò (15/08/2016)
- Lễ hội cầu mưa của người Thái Mường Lò, Thị xã Nghĩa Lộ, tỉnh Yên Bái (15/08/2016)
- Lễ hội Xên Đông - Nét đẹp văn hóa của người Thái, xã Hạnh Sơn, huyện Văn Chấn, tỉnh Yên Bái (15/08/2016)
Xem thêm »