Đến với mảnh đất Mường Lò, được hòa mình vào những vòng xòe nồng say của đêm xòe trong đám cưới thì bạn mới thực sự cảm nhận được cái hồn của xòe ở xứ sở này.
Xòe mừng dâu mới
Thông thường, vào ngày bắc rạp, cứ quãng 8 giờ tối trở đi, tức là sau khi gia chủ đã cơ bản hoàn tất những công việc cho ngày hôm sau đón khách, đón dâu và dân làng cũng vừa ăn xong bữa tối thì họ sẽ cùng nhau đến múa xòe mừng đám cưới. Xòe trong đám cưới khác hẳn với các hội xòe khác là có đủ mọi thành phần già, trẻ, gái trai.
Xòe trong đám cưới không vội vàng và đơn điệu như xòe trong lễ hội bởi vừa xòe vừa nghỉ để cùng nhau khắp (hát) đối đáp, hát giao duyên, mời rượu và tâm tình với nhau. Chỉ duy nhất một chiếc trống cái giữ nhịp, vậy mà cả trên sàn nhà lẫn sân rạp đều múa và khắp được.
Một người dân của bản cho biết: múa xòe trong đám cưới của người Thái đen ở Phúc Sơn là điều không thể thiếu đối với bà con từ xưa đến nay. Chính vì thế, bà con ở trong bản vẫn còn giữ được nhiều điệu xòe cổ như: xe then (xòe trong nghi lễ làm Then), xe ỏm lọm tốp mư (xòe vòng tròn vỗ tay), xe voóng (xòe vòng tròn), xe phá xí (xòe bổ bốn vòng nhỏ), xe nhôm khăn (xòe tung khăn), xe khắm khăn mơi lảu (xòe nâng khăn mời rượu), xe đổn hôn (xòe tiến lùi) và mọi người còn biết cả Xá xe (múa của người Xá hay còn gọi là người Khơ Mú theo điệu lắc eo, lắc mông).
Mỗi một điệu xòe, điệu khắp đều có một kiểu đánh trống và động tác, nhịp múa khác nhau, bởi âm thanh, tiết tấu biến hóa liên hồi và vô cùng phức tạp. Nhiều người già trong bản bảo, biết đánh trống chỉ là một chuyện, còn đánh thế nào cho có hồn, để mọi người dù già, trẻ, gái, trai, hễ cứ nghe tiếng trống xòe là kiểu gì cũng phải tìm đến để hòa vào vòng xòe thì mới thấy vui và thoải mái, đó mới là điều quan trọng.
Người Thái từ xưa có câu ca thật đúng với tất cả những gì mà chúng ta thấy ở đây: “Không xòe lúa không tốt/Không xòe thóc lúa cạn bồ/Không xòe trai gái chẳng yêu nhau”... Thế nên, dẫu là người ở nơi khác đến, nhưng mỗi chúng ta đều không thể bỏ lỡ thời cơ để hòa vào hội vui và phải thừa nhận là tiếng trống cũng như khung cảnh của hội xòe mừng đám cưới có sức hấp dẫn lạ thường. Những ai đã lẫn vào vòng xòe thì dường như không còn là riêng mình nữa mà là người của hồn xòe, bởi trong ánh điện mờ tỏ, người người quấn vào vòng xòe nồng say men rượu, men tình để cùng múa, cùng cười, cùng hát và đưa ánh mắt tìm nhau mãi tận đêm khuya.
Xòe trong đám cưới đã trở thành nét văn hóa rất riêng và chính nó khiến cho không chỉ những người trong làng, trong bản gần gũi nhau hơn mà ngay cả khách lạ cũng bỗng thành quen. Xòe trong đám cưới cũng là cơ hội để cho trai làng, gái bản tìm cái nhan sắc, diện mạo của nhau, để ý tới cái tài ca múa, đối đáp và văn hóa ứng xử của nhau mà kết duyên bạn tình… Tất cả những cái hay, cái đẹp ấy của xòe, chính là mạch nguồn để dòng xòe chảy mãi với thời gian.
1160 lượt xem
Ban Biên tập
Đến với mảnh đất Mường Lò, được hòa mình vào những vòng xòe nồng say của đêm xòe trong đám cưới thì bạn mới thực sự cảm nhận được cái hồn của xòe ở xứ sở này.Thông thường, vào ngày bắc rạp, cứ quãng 8 giờ tối trở đi, tức là sau khi gia chủ đã cơ bản hoàn tất những công việc cho ngày hôm sau đón khách, đón dâu và dân làng cũng vừa ăn xong bữa tối thì họ sẽ cùng nhau đến múa xòe mừng đám cưới. Xòe trong đám cưới khác hẳn với các hội xòe khác là có đủ mọi thành phần già, trẻ, gái trai.
Xòe trong đám cưới không vội vàng và đơn điệu như xòe trong lễ hội bởi vừa xòe vừa nghỉ để cùng nhau khắp (hát) đối đáp, hát giao duyên, mời rượu và tâm tình với nhau. Chỉ duy nhất một chiếc trống cái giữ nhịp, vậy mà cả trên sàn nhà lẫn sân rạp đều múa và khắp được.
Một người dân của bản cho biết: múa xòe trong đám cưới của người Thái đen ở Phúc Sơn là điều không thể thiếu đối với bà con từ xưa đến nay. Chính vì thế, bà con ở trong bản vẫn còn giữ được nhiều điệu xòe cổ như: xe then (xòe trong nghi lễ làm Then), xe ỏm lọm tốp mư (xòe vòng tròn vỗ tay), xe voóng (xòe vòng tròn), xe phá xí (xòe bổ bốn vòng nhỏ), xe nhôm khăn (xòe tung khăn), xe khắm khăn mơi lảu (xòe nâng khăn mời rượu), xe đổn hôn (xòe tiến lùi) và mọi người còn biết cả Xá xe (múa của người Xá hay còn gọi là người Khơ Mú theo điệu lắc eo, lắc mông).
Mỗi một điệu xòe, điệu khắp đều có một kiểu đánh trống và động tác, nhịp múa khác nhau, bởi âm thanh, tiết tấu biến hóa liên hồi và vô cùng phức tạp. Nhiều người già trong bản bảo, biết đánh trống chỉ là một chuyện, còn đánh thế nào cho có hồn, để mọi người dù già, trẻ, gái, trai, hễ cứ nghe tiếng trống xòe là kiểu gì cũng phải tìm đến để hòa vào vòng xòe thì mới thấy vui và thoải mái, đó mới là điều quan trọng.
Người Thái từ xưa có câu ca thật đúng với tất cả những gì mà chúng ta thấy ở đây: “Không xòe lúa không tốt/Không xòe thóc lúa cạn bồ/Không xòe trai gái chẳng yêu nhau”... Thế nên, dẫu là người ở nơi khác đến, nhưng mỗi chúng ta đều không thể bỏ lỡ thời cơ để hòa vào hội vui và phải thừa nhận là tiếng trống cũng như khung cảnh của hội xòe mừng đám cưới có sức hấp dẫn lạ thường. Những ai đã lẫn vào vòng xòe thì dường như không còn là riêng mình nữa mà là người của hồn xòe, bởi trong ánh điện mờ tỏ, người người quấn vào vòng xòe nồng say men rượu, men tình để cùng múa, cùng cười, cùng hát và đưa ánh mắt tìm nhau mãi tận đêm khuya.
Xòe trong đám cưới đã trở thành nét văn hóa rất riêng và chính nó khiến cho không chỉ những người trong làng, trong bản gần gũi nhau hơn mà ngay cả khách lạ cũng bỗng thành quen. Xòe trong đám cưới cũng là cơ hội để cho trai làng, gái bản tìm cái nhan sắc, diện mạo của nhau, để ý tới cái tài ca múa, đối đáp và văn hóa ứng xử của nhau mà kết duyên bạn tình… Tất cả những cái hay, cái đẹp ấy của xòe, chính là mạch nguồn để dòng xòe chảy mãi với thời gian.