Ngày 1/5 là Ngày Quốc tế Lao động, còn
gọi là “Ngày Tháng Năm” (May Day). Đây là ngày lễ tại nhiều quốc gia trên thế
giới, dành để tôn vinh lao động và gây dựng đoàn kết lao động trên thế giới; là
ngày hội của giai cấp công nhân và nhân dân lao động nước ta, ngày đoàn kết
giai cấp công nhân và các dân tộc bị áp bức trên thế giới trong cuộc đấu tranh
vì hòa bình, độc lập dân tộc, dân chủ và tiến bộ xã hội. Hàng năm cứ đến ngày 1/5, nhân dân lao động trên toàn thế giới lại háo hức tổ chức kỷ niệm ngày Quốc tế lao động, ngày hội của những người lao động yêu chuộng hòa bình.
Lịch sử ngày Quốc tế Lao động
Trong cuộc đấu tranh giữa tư bản và lao
động, vấn đề thời gian lao động có ý nghĩa quan trọng. Ngay sau khi thành
lập Quốc tế I năm 1864, Mác coi việc rút ngắn thời gian lao động là nhiệm vụ
đấu tranh của giai cấp vô sản. Tại Đại hội I, Quốc tế I họp tại Giơ-ne-vơ tháng
9/1866, vấn đề đấu tranh cho ngày làm việc 8 giờ được coi là nhiệm vụ trước
mắt. Khẩu hiệu ngày làm 8 giờ sớm xuất hiện trong một số nơi của nước Anh – nước
có nền công nghiệp phát triển sớm nhất. Yêu sách này dần lan sang các nước khác.
Phong trào đòi làm việc 8 giờ phát triển
mạnh ở nước Mỹ từ năm 1827 đi đôi với sự nảy nở và phát triển phong trào Công
đoàn. Năm 1868, giới cầm quyền Mỹ buộc phải thông qua đạo luật ấn định ngày làm
8 giờ trong các cơ quan, xí nghiệp thuộc Chính phủ. Nhưng xí nghiệp tư nhân vẫn
giữ ngày làm việc từ 11 đến 12 giờ.
Tháng 4/1884 tại thành phố công nghiệp lớn
Chi-ca-go, Đại hội Liên đoàn lao động Mỹ thông qua Nghị quyết nêu rõ: từ ngày
1/5/1886, thời gian lao động trong một ngày làm việc của tất cả công nhân sẽ là
8 giờ. Sở dĩ ngày 1/5 được chọn bởi đây là ngày bắt đầu một năm kế toán tại hầu
hết các nhà máy, xí nghiệp ở Mỹ. Vào ngày này, hợp đồng mới giữa thợ và chủ sẽ
được ký, giới chủ tư bản có thể biết trước quyết định của công nhân mà không
kiếm cớ chối từ.
Công nhân thành phố Chi - ca - gô (Mỹ) biểu tình
Ngày 1/5/1886, công nhân toàn thành phố
Chi-ca-go tiến hành bãi công, 40 nghìn người không đến nhà máy. Họ tổ chức mít
tinh, biểu tình trên thành phố với biểu ngữ “Từ hôm nay không người thợ nào làm
việc quá 8 giờ một ngày! Phải thực hiện 8 giờ làm việc, 8 giờ nghỉ ngơi, 8 giờ
học tập”. Cuộc đấu tranh lôi cuốn ngày càng đông người tham gia. Cùng ngày đó,
các trung tâm công nghiệp ở nước Mỹ đã nổ ra 5.000 cuộc bãi công với 340 nghìn
công nhân tham gia. Ở một số nơi như New
York, Wasington, Baltimore, .…
có khoảng 12 vạn rưỡi công nhân giành được quyền làm việc 8 giờ một ngày. Khẩu
hiệu “Ngày làm việc 8 giờ” trở thành tiếng nói chung của toàn thể giai cấp công
nhân. Ở nhiều nơi cảnh sát đã đàn áp các cuộc biểu tình, đặc biệt ở thành phố
Chi-ca-gô cảnh sát đã tàn sát đẫm máu cuộc đấu tranh, làm hơn một trăm người
chết, nhiều thủ lĩnh Công đoàn bị bắt và bị kết án tử hình.
Vì thế tại Đại hội thành lập Quốc tế II do
Ph.Ăng-ghen lãnh đạo họp ngày 14/7/1889, đại biểu của giai cấp công nhân thông
qua Nghị quyết lấy ngày 1-5 hàng năm làm ngày đoàn kết đấu tranh của giai cấp
vô sản toàn thế giới. Thực hiện Nghị quyết trên, năm 1890 lần đầu tiên ngày
Quốc tế lao động 1/5 được tổ chức trên quy mô thế giới.
Giai cấp công nhân và nhân dân
lao động Việt Nam với ngày Quốc tế Lao động 1/5
Từ những năm đầu của thế kỷ XX,
Nguyễn Ái Quốc đã truyền bá chủ nghĩa Mác-Lênin vào Việt Nam qua những tác phẩm
của mình, giúp công nhân lao động Việt Nam hiểu rõ phong trào cộng sản, công
nhân, công đoàn thế giới, biết đến Cách mạng Tháng Mười Nga, ngày Quốc tế Lao
động 1/5 và biểu lộ sự đoàn kết với vô sản, cần lao quốc tế.
Ngày 1/5/1925, công nhân Chợ
Lớn, công nhân đường sắt Dĩ An và công nhân Đà Nẵng biểu tình bày tỏ ý chí bảo
vệ Liên bang Xô Viết. Tháng 8 năm 1925, công nhân nhà máy đóng tàu Ba Son (Sài
Gòn) đã bãi công đòi tăng lương và để ủng hộ phong trào đấu tranh của công nhân
Thượng Hải (Trung Quốc). Những cuộc đấu tranh đầu tiên ấy đánh dấu sự kết hợp
giữa chủ nghĩa yêu nước với chủ nghĩa quốc tế vô sản, một mốc son chuyển phong
trào công nhân Việt Nam phát triển từng bước tự phát đến tự giác.
Sau khi Đảng Cộng sản Việt Nam
được thành lập, trong Cương lĩnh đầu tiên, Đảng đã xác định vai trò và sứ mệnh
lịch sử của giai cấp công nhân Việt Nam là giai cấp lãnh đạo cách mạng, đóng
vai trò nòng cốt trong khối liên minh Công - Nông. Phong trào đấu tranh ngày
1/5/1930 đã mở đầu cho cao trào cách mạng 1930 - 1931. Từ thành thị đến nông
thôn, từ Bắc chí Nam, nhiều nơi treo cờ Đảng, tổ chức mít tinh, tuần hành thị
uy, lần đầu tiên dưới sự lãnh đạo của Đảng và hướng dẫn, vận động của Công hội
đỏ, công nhân và nông dân mít tinh chào mừng Ngày Quốc tế Lao động 1/5. Đây là
lần đầu tiên, giai cấp công nhân và nhân dân lao động trên phạm vi toàn quốc
đoàn kết đấu tranh tỏ rõ sức mạnh vô địch, sứ mệnh lịch sử, nghị lực phi thường
của khối liên minh Công - Nông.
Ngay sau khi Cách mạng Tháng 8
thành công, ngày 19/4/1946, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã ký Sắc lệnh số 56 quyết
định để công nhân lao động cả nước nghỉ hưởng lương ngày Quốc tế Lao động.
Trong công cuộc xây dựng và bảo
vệ Tổ quốc, giai cấp công nhân Việt Nam đã có những chuyển biến quan trọng,
tăng nhanh về số và chất lượng, đang tiếp tục phát huy vai trò của mình với
những đóng góp to lớn vào sự nghiệp xây dựng chủ nghĩa xã hội.
Đảng ta đã xác định xây dựng
giai cấp công nhân Việt Nam vững mạnh là vấn đề có ý nghĩa chiến lược, đồng
thời cũng là vấn đề cấp bách hiện nay, nhất là hiện nay trong sự nghiệp công
nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước, vai trò của giai cấp công nhân hết sức quan
trọng.
Để xây dựng giai cấp công nhân
Việt Nam vững mạnh nhằm đáp ứng yêu cầu cách mạng trong giai đoạn mới, Đại hội
Đại biểu toàn quốc lần thứ VIII của Đảng (tháng 6 năm 1996) chỉ rõ: Xây dựng
giai cấp công nhân lớn mạnh về mọi mặt, phát triển về số lượng, giác ngộ về
giai cấp, nâng cao trình độ học vấn và tay nghề, có năng lực ứng dụng và sáng
tạo công nghệ mới, có tác phong công nghiệp và ý thức tổ chức kỷ luật, lao động
đạt năng suất, chất lượng và hiệu quả ngày càng cao làm nồng cốt trong việc xây
dựng khối liên minh công nhân, nông dân, trí thức và tăng cường khối đại đoàn
kết dân tộc.
Tại Hội nghị Trung ương 6 (khóa
X), Đảng ta đã ra Nghị quyết về “Tiếp tục xây dựng giai cấp công nhân trong
thời kỳ đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa”, trong đó xác định: “Giai cấp
công nhân nước ta có sứ mệnh lịch sử to lớn: Là giai cấp lãnh đạo cách mạng
thông qua đội tiền phong là Đảng Cộng sản Việt Nam; giai cấp đại diện cho
phương thức sản xuất tiên tiến; giai cấp tiên phong trong sự nghiệp xây dựng
chủ nghĩa xã hội, lực lượng đi đầu trong sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại
hóa đất nước vì mục tiêu dân giàu, nước mạnh, xã hội công bằng, dân chủ, văn minh;
lực lượng nòng cốt trong liên minh giai cấp công nhân với giai cấp nông dân và
đội ngũ trí thức dưới sự lãnh đạo của Đảng”.
Đảng cũng đã đề ra mục tiêu xây
dựng giai cấp công nhân trong thời gian tới là: “Xây dựng giai cấp công nhân
lớn mạnh, có giác ngộ giai cấp và bản lĩnh chính trị vững vàng; có ý thức công
dân, yêu nước, yêu chủ nghĩa xã hội, tiêu biểu cho tinh hoa văn hóa của dân
tộc; nhạy bén và vững vàng trước những diễn biến phức tạp của tình hình thế
giới và những biến đổi của tình hình trong nước; có tinh thần đoàn kết dân tộc,
đoàn kết hợp tác quốc tế; thực hiện sứ mệnh lịch sử của giai cấp lãnh đạo cách
mạng thông qua đội tiên phong là Đảng Cộng sản Việt Nam. Nói chung trong các doanh
nghiệp đều có tổ chức cơ sở Đảng, công đoàn, Đoàn thanh niên Cộng sản Hồ Chí
Minh và Hội Liên hiệp Thanh niên Việt Nam.
Xây dựng giai cấp công nhân lớn
mạnh, phát triển nhanh về số lượng, nâng cao chất lượng, có cơ cấu đáp ứng yêu
cầu phát triển đất nước; ngày càng được trí thức hóa: có trình độ học vấn,
chuyên môn, kỹ năng nghề nghiệp cao, có khả năng tiếp cận và làm chủ khoa học -
công nghệ tiên tiến, hiện đại trong điều kiện phát triển kinh tế tri thức;
thích ứng nhanh với cơ chế thị trường và hội nhập kinh tế quốc tế; có giác ngộ
giai cấp, bản lĩnh chính trị vững vàng, có tác phong công nghiệp và kỷ luật
cao”.
Trong định hướng phát triển
kinh tế, văn hóa, xã hội, quốc phòng, an ninh, đối ngoại, Nghị quyết Đại hội
Đại biểu toàn quốc Đảng Cộng sản Việt Nam lần thứ XI chỉ rõ: “Xây dựng giai cấp
công nhân lớn mạnh cả về số lượng và chất lượng, là giai cấp lãnh đạo cách mạng
thông qua đội tiên phong là Đảng Cộng sản Việt Nam, giai cấp tiên phong trong
sự nghiệp xây dựng chủ nghĩa xã hội”. Muốn như vậy phải: “Quan tâm giáo dục,
đào tạo, bồi dưỡng, phát triển giai cấp công nhân cả về số lượng và chất lượng;
nâng cao bản lĩnh chính trị, trình độ học vấn, chuyên môn, kỹ năng nghề nghiệp,
tác phong công nghiệp, kỷ luật lao động, đáp ứng yêu cầu của sự nghiệp công
nghiệp hóa, hiện đại hóa và hội nhập quốc tế. Phát huy vai trò của giai cấp
công nhân là giai cấp lãnh đạo cách mạng, thông qua đội tiên phong là Đảng Cộng
sản Việt Nam; sửa đổi, bổ sung các chính sách, pháp luật về tiền lương, bảo
hiểm xã hội, bảo hiểm y tế, cải thiện điều kiện nhà ở, làm việc… để bảo vệ
quyền lợi, nâng cao đời sống vật chất và tinh thần của công nhân”.
Yên Bái
thiết thực hưởng ứng "Tháng Công nhân"
"Tháng Công nhân" năm 2015 với chủ đề “Công
đoàn đồng hành vì sự phát triển bền vững của doanh nghiệp, vì việc làm, đời
sống của người lao động” được LĐLĐ tỉnh Yên Bái xác định là đợt cao điểm chăm
lo, bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp và chính đáng của NLĐ. Từ đó, chỉ đạo các
cấp công đoàn tập trung vào việc tiếp tục quán triệt Kết luận số 79 ngày
25/12/2013 của Bộ Chính trị về đẩy mạnh thực hiện Nghị quyết số 20 ngày
28/1/2008 của Ban Chấp hành Trung ương Đảng khoá X về “Tiếp tục xây dựng giai
cấp công nhân Việt Nam thời kỳ đẩy mạnh CNH, HĐH đất nước”.
Tiếp tục tuyên truyền, phổ biến, giáo dục
pháp luật, tập trung vào Hiến pháp năm 2013, Luật Công đoàn năm 2012, Bộ luật
Lao động năm 2012, Luật Bảo hiểm xã hội, Luật Bảo hiểm y tế và các văn bản pháp
luật khác có liên quan đến quyền, lợi ích hợp pháp chính đáng của NLĐ. Phối hợp
kiểm tra, giám sát thực hiện các chế độ, chính sách liên quan đến quyền, lợi
ích hợp pháp, chính đáng của CNVCLĐ, trong đó chú trọng đến việc kiểm tra thực
hiện Bộ luật Lao động, Luật Công đoàn, Luật Bảo hiểm xã hội liên quan đến chế
độ cho NLĐ. Tập huấn nâng cao trình độ văn hóa, kỹ năng nghề nghiệp cho người
lao động; hướng dẫn NLĐ ký kết hợp đồng lao động; tăng cường hoạt động tư vấn
pháp luật, giải quyết các đơn thư khiếu nại tố cáo; tập trung tổ chức các hoạt
động chăm lo, bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp, chính đáng như: khám chữa bệnh
định kỳ, thăm hỏi, động viên, trợ cấp khó khăn kịp thời cho NLĐ; tổ chức
“Chương trình gặp gỡ, đối thoại” các cấp để lắng nghe tâm tư, nguyện vọng của
NLĐ nhất là, tổ chức các diễn đàn để CNVCLĐ góp ý xây dựng dự thảo văn kiện đại
hội Đảng các cấp.
Tiếp tục nắm tâm tư, nguyện vọng của công
nhân lao động; động viên công nhân hăng hái thi đua lao động sản xuất, tăng
năng suất, chất lượng sản phẩm, dịch vụ; chia sẻ với những khó khăn của doanh
nghiệp, gắn bó với doanh nghiệp, góp phần xây dựng văn hóa doanh nghiệp, thương
hiệu doanh nghiệp. LĐLĐ tỉnh chỉ đạo các cấp công đoàn tổ chức các hoạt động
thiết thực, hiệu quả, tiết kiệm, thu hút đông đảo lực lượng đoàn viên, NLĐ và xã
hội tham gia; đảm bảo hoạt động được tổ chức tại tất cả các cấp công đoàn với
sự tham gia của đông đảo đoàn viên; phát huy các nguồn lực xã hội để chăm lo,
hỗ trợ đoàn viên, CNVCLĐ, nhất là những trường hợp có hoàn cảnh đặc biệt khó
khăn, công nhân lao động bị tai nạn lao động.
Đồng thời, chỉ đạo các cấp công đoàn tổ
chức các hoạt động văn hóa, văn nghệ, thể thao tạo không khí vui tươi, phấn
khởi, đoàn kết, gắn bó trong đoàn viên và NLĐ; tập trung thực hiện Quy chế dân
chủ ở cơ sở; đối thoại tại nơi làm việc, xây dựng quan hệ lao động hài hòa, ổn
định, tiến bộ trong các doanh nghiệp; biểu dương, tôn vinh những tấm gương có thành
tích xuất sắc trong lao động, doanh nghiệp làm tốt chính sách việc làm, quan
tâm chăm lo đời sống NLĐ; trao nhà “Mái ấm công đoàn”, giúp đỡ cán bộ, đoàn
viên, CNVCLĐ có hoàn cảnh khó khăn, công nhân lao động bị tai nạn lao động,
bệnh nghề nghiệp...