Nằm ở vùng Tây Bắc Tổ quốc, Yên Bái không giàu về vật chất nhưng lại rất giàu về văn hóa, nơi đây đang là địa bàn cư trú của đồng bào dân tộc Thái đen. Người Thái đen có nhiều nét sinh hoạt văn hóa đặc trưng, đặc biệt là tục cưới hỏi rất độc đáo.

Người Phù Lá ở Yên Bái là một trong 13 dân tộc bản địa cùng cư trú lâu đời trên mảnh đất giàu bản sắc các giá trị văn hóa dân gian truyền thống của tỉnh Yên Bái. Dân tộc Phù Lá còn có tên gọi là Xá Phó, thuộc nhóm ngôn ngữ Tạng - Miến, ở nhà sàn loại nhỏ, cư trú chủ yếu ở xã Châu Quế Thượng, huyện Văn Yên, một số ít sinh sống ở các huyện Văn Chấn và huyện Yên Bình. Với dân số ít nhưng người Phù Lá lại có đời sống tinh thần khá phong phú và đa dạng. Trong đó phải nói đến lễ lên nhà mới (he-ì-xì-mờ-zu-né) là một nghi thức độc đáo, tích hợp nhiều yếu tố văn hóa bản địa với tri thức dân gian đặc sắc, góp phần làm phong phú bản sắc văn hóa dân gian các dân tộc Yên Bái.

Từ bao đời nay, thổ cẩm đã trở thành nét văn hóa truyền thống không thể thiếu trong đời sống vật chất cũng như tinh thần của người dân tộc Thái Mường Lò - Nghĩa Lộ. Những sản phẩm dệt thổ cẩm là vật dụng không thể thiếu trong cuộc sống hàng ngày. Nó gắn bó với mỗi người dân từ lúc sinh ra, đến lúc lập gia đình và những lúc cuối đời.

Vào dịp cuối tháng Chín, đầu tháng Mười hàng năm, khi những triền ruộng bậc thang trải một màu vàng óng như dát vàng trên lưng núi, là thời điểm người Mông Mù Cang Chải bắt đầu vào vụ thu hoạch mới. Trước khi bước vào vụ thu hoạch, đồng bào Mông thường gặt trước một mảnh nhỏ trên thửa ruộng nhà mình để lấy gạo nấu trong lễ cúng cơm mới.

Mường Lò, thị xã Nghĩa Lộ, tỉnh Yên Bái là một vùng đất phì nhiêu, trù phú của vùng Tây Bắc, nơi có cánh đồng bằng phẳng, thẳng cánh cò bay rộng thứ hai khu vực Tây Bắc, nổi tiếng với “gạo trắng, nước trong”, với đặc sản chè Shan tuyết cổ thụ, với hương thơm nồng nàn của gạo nếp Tú Lệ. Nơi đây còn là mảnh đất quần cư của người Thái đen giàu bản sắc, đậm đà phong tục, tập quán.