CTTĐT - Ẩn chứa trong mình những giá trị lịch sử, văn hoá truyền thống đặc sắc linh thiêng, Đền Mẫu Đông Cuông luôn là điểm đến của đông đảo du khách thập phương trong hành trình tâm linh trở về cội nguồn. Ngoài lễ hội chính vào ngày Mão tháng Giêng đầu năm, Đền Đông Cuông còn có lễ hội vào ngày Mão đầu của tháng 9 âm lịch, hay còn gọi là Lễ hội Cơm Mới với những nghi thức độc đáo, mang đậm bản sắc dân tộc.

Cổng thông tin điện tử tỉnh - Ẩn chứa trong mình những giá trị lịch sử, văn hoá truyền thống đặc sắc linh thiêng, Đền Mẫu Đông Cuông luôn là điểm đến của đông đảo du khách thập phương trong hành trình tâm linh trở về cội nguồn. Ngoài lễ hội chính vào ngày Mão tháng Giêng đầu năm, Đền Đông Cuông còn có lễ hội vào ngày Mão đầu của tháng 9 âm lịch, hay còn gọi là Lễ hội Cơm Mới với những nghi thức độc đáo, mang đậm bản sắc dân tộc. Đã thành thông lệ, vào ngày Mão đầu tiên của tháng 9 âm lịch hàng năm, ngay sau khi thu hoạch lúa mùa, bà con dân tộc Tày Khao, xã Đông Cuông, huyện Văn Yên bước vào “Lễ hội Cơm mới”. Theo truyền thống của người Tày Khao, Lễ hội Cơm mới diễn ra trong khuôn viên di tích lịch sử cấp Quốc gia đền Đông Cuông, thôn Bến Đền, xã Đông Cuông, huyện Văn Yên. Đây là ngôi đền thờ Mẫu Đệ nhị Thượng Ngàn và các vị anh hùng người dân tộc thiểu số trong cuộc kháng chiến chống quân Nguyên Mông thời Trần. Trong Lễ hội còn diễn ra nghi thức hiến sinh, linh thiêng và độc đáo, để tạ ơn Đức Thánh Mẫu và các vị thần linh đã phù hộ một năm mưa thuận gió hòa, mùa màng bội thu, cầu mong sức khoẻ cho mọi người đồng thời thể hiện sự tôn kính với ông bà tổ tiên đã khuất. Ông Cao Mạnh Khởi - Chủ tịch UBND xã Đông Cuông, Trưởng ban tổ chức Lễ hội Cơm Mới Đền Đông Cuông năm 2016 cho biết: “Theo chương trình,  Lễ hội Cơm Mới đền Đông Cuông năm 2016 sẽ diễn ra trong hai ngày 11 và 12/10/2016 (tức ngày 11 và 12 tháng Chín âm lịch). Để Lễ hội được tổ chức đúng nghi thức dân gian truyền thống, tạo điều kiện cho du khách thưởng thức những giá trị văn hoá đặc sắc, Ban quản lý di tích Đền Đông Cuông đã cùng các cấp chính quyền, các ngành xây dựng kế hoạch cụ thể, kết hợp hài hòa giữa phần lễ và phần hội để tạo không khí thiêng liêng, trang trọng, đảm bảo an toàn, vui tươi, lành mạnh, tránh lãng phí, kết hợp hài hòa giữa văn hoá truyền thống với hiện đại, nhằm tôn vinh bảo tồn các giá trị văn hoá truyền thống của lễ hội. Cũng như mọi năm, một trong những hoạt động hấp dẫn diễn ra trong Lễ hội Cơm mới Đền Đông Cuông là hội thi khéo tay làm cốm. Cốm là lễ vật đặc biệt quan trọng không thể thiếu trong mâm lễ dâng đất trời, dâng Đức Thánh Mẫu và các vị thần linh trong  Lễ Cơm mới Đền Đông Cuông vào ngày Mão tháng 9 hàng năm, mà còn gắn với đời sống của người dân trong vùng. Để có được những hạt cốm thơm dẻo dâng Mẫu, cúng đất trời, tổ tiên, xã Đông Cuông đã giao cho một số hộ dân ở thôn Khe Chàm gieo  cấy loại lúa nếp bản địa đặc biệt mà bà con ở đây gọi là nếp vải. Khi hạt lúa bắt đầu chắc hạt sẽ được gặt về nướng chín trong lò than củi, sau đó đem giã, sàng sảy thành những hạt cốm dẻo thơm. Đây cũng là dịp để cho các thôn, bản tổ chức Hội thi khéo tay làm cốm, một nét văn hóa rất  đặc sắc của xã Đông Cuông, qua đó giúp cho người dân đẩy mạnh phát triển sản xuất, nâng cao thu nhập cho gia đình. Ông Nguyễn Xuân Thúy, thôn Khe Chàm, xã Đông Cuông, là một trong những hộ được UBND xã giao nhiệm vụ trồng lúa nếp để chuẩn bị cho lễ hội Cơm mới cho biết: “Gia đình tôi cùng hai hộ khác trong thôn đã được UBND xã giao gieo cấy 3 sào lúa nếp vải, đây là giống lúa nếp thuần dẻo thơm, phù hợp với đồng đất của địa phương, có thời gian sinh trưởng dài (từ 150 đến 155 ngày), trùng với thời gian tổ chức Lễ Cơm Mới.  Để đảm bảo lúa vừa tầm làm cốm, được sự hướng dẫn về khoa học kỹ thuật của cán bộ khuyến nông, chúng tôi đã gieo cấy lúa nếp thành ba trà khác nhau để đề phòng sự bất thường của thời tiết, đến nay lúa vừa tầm làm cốm để dâng Mẫu và phục vụ hội thi Khéo tay làm cốm.  Trong Lễ hội Cơm mới, những bậc cao niên sẽ truyền dạy cho con cháu phong tục, tập quán của người Tày Khao, dạy làm cốm và các món ăn từ cốm như cháo cốm, bánh cốm, chè cốm, xôi cốm để tạ ơn Mẫu và dâng cúng tổ tiên. Lễ hội còn là dịp để người phụ nữ Tày Khao thể hiện sự đảm đang, khéo léo làm nên những chiếc lẳng, bánh chưng cẩm xinh xắn, xôi ngũ sắc hoà quyện cùng với hương vị và màu sắc của nhiều loại lá cây dược liệu được truyền lại từ nhiều đời, vừa có tác dụng bồi bổ sức khỏe, vừa có mùi thơm ngon. Bà Hà Thị Thoa, thôn Gốc Quân, xã Đông Cuông phấn khởi cho biết: Lễ hội Cầu Cơm Mới là dịp để người Tày Khao chúng tôi ôn lại những phong tục tập quán truyền thống của cha ông, khôi phục và duy trì nhưng nét đẹp văn hoá của dân tộc. Chúng tôi làm ra những sản vật để dâng tạ ơn Đức Thánh Mẫu, dâng tổ tiên, đồng thời quảng bá những sản phẩm du lịch văn hóa của quê hương để thu hút du khách và nâng cao thu nhập cho gia đình. Đến thời điểm này, công tác chuẩn bị cho lễ hội Cơm mới Đền Đông Cuông năm 2016 đã được ban tổ chức Lễ hội hoàn tất và sẵn sàng đáp ứng các nhu cầu của khách du lịch như: dịch vụ lưu trú, nhà hàng ăn uống, bãi đỗ xe và địa điểm trực y tế, cấp cứu, thuốc dự phòng tại khu vực lễ hội; Tạo điều kiện cho du khách đi lại ăn ở thuận lợi, an toàn, đảm bảo an ninh trật tự, an toàn vệ sinh thực phẩm cho nhân dân và du khách trong quá trình lưu trú và tham gia vào các hoạt động của lễ hội”. Cùng với đó, UBND xã Đông Cuông đã đẩy mạnh công tác tuyên truyền giáo dục để nhân dân địa phương hiểu được ý nghĩa lịch sử của lễ hội, từ đó nâng cao ý thức bảo tồn di tích. Đồng thời chỉ đạo các thôn bản làm tốt công tác vệ sinh môi trường, thu gom rác thải, vệ sinh đường làng ngõ xóm, chăm sóc cây cảnh dọc con đường vào Đền, tích cực tham gia công tác chuẩn bị cho lễ hội với tinh thần trách nhiệm cao. Với những huyền tích và ý nghĩa lịch sử văn hoá, với sự chuẩn bị chu đáo của ban tổ chức Lễ hội và nhân dân các dân tộc trên địa bàn, Lễ hội Cơm Mới đền Đông Cuông năm 2016 hứa hẹn là một điểm du lịch văn hoá tâm linh hấp dẫn, an toàn và mang đậm bản sắc văn hóa dân tộc. Đây cũng là dịp để cộng đồng các dân tộc anh em trên địa bàn huyện Văn Yên ôn lại những phong tục tập quán truyền thống của cha ông, khôi phục và bảo tồn những giá trị văn hóa độc đáo, đồng thời quảng bá những sản phẩm du lịch văn hoá đã và đang đưa vào khai thác sử dụng nhằm thu hút khách du lịch đến với Văn Yên./.