CTTĐT - Nếu như lễ hội vào ngày Mão đầu tiên trong năm có ý nghĩa cầu cho mưa thuận gió hòa, mùa màng bội thu, nhà nhà mạnh khỏe. Thì Lễ hội Cơm mới Đền Đông Cuông vào ngày Mão đầu tiên của tháng 9 âm lịch mang ý nghĩa tổng kết một năm lao động, sản xuất, tạ ơn đất trời, thần linh, Thánh Mẫu Thượng ngàn và tổ tiên. Đồng thời là dịp để những người dân gặp gỡ, giao lưu, học hỏi kinh nghiệm trong sản xuất nông nghiệp và giáo dục con cháu duy trì, bảo tồn và phát huy nét đẹp văn hóa truyền thống của người Tày Khao Văn Yên.
Đền Đông Cuông - nơi cội nguồn của tín ngưỡng thờ Mẫu
Lễ hội Cơm mới hàng năm diễn ra trong khuôn viên Di tích lịch sử cấp quốc gia Đền Đông Cuông, thôn Bến Đền, xã Đông Cuông, huyện Văn Yên. Đây là ngôi đền thờ Mẫu Đệ nhị Thượng ngàn và các vị anh hùng người dân tộc thiểu số trong cuộc kháng chiến chống quân Nguyên Mông thời Trần. Theo truyền thống của người Tày Khao, vào ngày Mão tháng Chín âm lịch hàng năm, ngay sau khi thu hoạch vụ mùa xong, bà con dân tộc Tày Khao tổ chức Lễ Cơm mới - một nghi lễ nông nghiệp truyền thống mang đậm bản sắc của người Tày Khao. Lễ hội Cơm mới mang ý nghĩa tổng kết một năm lao động, sản xuất, là dịp để những người con quê hương và du khách thập phương bày tỏ lòng tri ân với Mẫu Thượng Ngàn, các vị thần linh và tổ tiên đã phù hộ cho một năm mưa thuận gió hòa, mùa màng bội thu.
Theo kế hoạch, Lễ hội Cơm Mới đền Đông Cuông năm 2022 được tổ chức trong hai ngày, bắt đầu từ ngày 04 đến ngày 05/10/2022 (tức ngày 09 và 10 tháng Chín năm Nhâm Dần). Để lễ hội thực sự là sợi dây gắn kết cộng đồng, tạo dựng không gian văn hóa vừa trang trọng, linh thiêng theo nghi thức dân gian truyền thống, vừa đảm bảo an toàn, vui tươi, lành mạnh, tiết kiệm, kết hợp hài hòa giữa văn hóa truyền thống với hiện đại, Ban quản lý Di tích Đền Đông Cuông đã phối hợp cùng UBND xã Đông Cuông xây dựng kế hoạch, chương trình kịch bản cụ thể, thành lập các tiểu ban phục vụ lễ hội, chuẩn bị chu đáo về cơ sở vật chất phục vụ cho phần lễ và phần hội.
Theo phong tục, Lễ hội Cơm mới được mở đầu bằng nghi lễ mổ trâu đen tế thần vào lúc 0 giờ ngày mùng 10 tháng 9 Âm lịch. Lễ tế theo nghi thức hiến sinh cho trời đất, theo tập tục của người địa phương với nghi lễ linh thiêng và độc đáo của người Tày Khao. Bên cạnh các sản vật của một năm cấy trồng, chăn nuôi, cốm nếp được coi là sản vật mang hương vị tinh túy của đất trời, ngon nhất của mùa vụ được dâng lên Mẫu Thượng ngàn và các đấng thần linh để tạ ơn trời đất, thể hiện sự biết ơn của người dân đối với đất trời đã cho mùa màng tốt tươi, cuộc sống ấm no, hạnh phúc, đồng thời cầu khẩn cho mưa thuận gió hoà, Quốc thái dân an.
Hội thi “Khéo tay làm cốm” trong Lễ hội Cơm mới Đền Đông Cuông hàng năm thu hút đông đảo du khách thập phương (ảnh minh họa)
Bên cạnh các nghi lễ truyền thống, Lễ hội Cơm mới Đền Đông Cuông năm 2022 còn có các hoạt động văn hóa dân gian, thể thao, trong đó có văn hóa rất đặc thù của mảnh đất Đông Cuông đó là tổ chức Hội thi “Mâm lễ dâng Mẫu”. Đây là hội thi lần đầu tiên được tổ chức trong Lễ hội Đền Đông Cuông. Tất cả những mâm lễ từ hội thi sẽ trở thành lễ vật đặc biệt, thể hiện lòng thành kính của nhân dân các dân tộc xã Đông Cuông dâng lên Mẫu Thượng ngàn trong Lễ Cơm mới.
Với ý nghĩa sâu sắc cốm là lễ vật không thể thiếu trong mâm lễ dâng Mẫu vào ngày Mão Tháng Chín hàng năm, Lễ hội Cơm mới năm nay, xã Đông Cuông duy trì tổ chức Hội thi “khéo tay làm cốm”. Đây là dịp hội tụ các nghệ nhân có kinh nghiệm trong việc làm cốm, truyền dạy cho con cháu cách làm cốm truyền thống và chế biến các món ăn từ cốm như cháo cốm, bánh cốm, chè cốm, xôi cốm, cốm lam, cốm rang… góp phần duy trì, bảo tồn và phát huy giá trị, nét đẹp văn hóa truyền thống của người dân Tày Khao, từng bước đưa sản phẩm cốm Đông Cuông trở thành sản phẩm du lịch phục vụ du khách.
Theo thể lệ Hội thi “Khéo tay làm cốm” do UBND xã Đông Cuông xây dựng và ban hành, 9/9 thôn trên địa bàn xã đã thành lập đội thi, chuẩn bị dụng cụ, nguyên vật liệu, tích cực tập luyện để tham gia hội thi. Cùng với đó, đội văn nghệ quần chúng của các thôn cũng tích cực tập luyện các làn điệu dân ca, dân vũ để biểu diễn văn nghệ quần chúng trong đêm khai mạc lễ hội.
Đến nay, công tác chuẩn bị cho lễ hội đã được Ban tổ chức hoàn tất. UBND xã Đông Cuông đã phối hợp với các ban, ngành của huyện làm tốt công tác tuyên truyền, trang trí khánh tiết; chỉ đạo các thôn, bản làm tốt công tác vệ sinh môi trường, thu gom rác thải; cắt tỉa hoa và vệ sinh dọc tuyến đường vào Đền; Khuôn viên khu di tích được Ban Quản lý Đền thường xuyên quét dọn, chăm sóc, tạo vẻ đẹp cho quần thể Khu di tích Đền Mẫu Đông Cuông. Công tác đảm bảo an ninh trật tự, ATGT, phòng chống cháy nổ, an toàn vệ sinh thực phẩm được chú trọng. Cùng với đó, các dịch vụ lưu trú, nhà hàng ăn uống, bãi đỗ xe tại khu vực lễ hội được Ban tổ chức chuẩn bị chu đáo đảm bảo, sẵn sàng đáp ứng nhu cầu của du khách thập phương đến tham gia các hoạt động của lễ hội.
Với những nét độc đáo trong sinh hoạt tín ngưỡng, Đền Mẫu Đông Cuông từ lâu đã trở thành điểm du lịch tâm linh nổi tiếng, thu hút đông đảo khách du lịch tìm đến. Mỗi năm, ngoài những thanh đồng thờ Mẫu còn có hàng trăm ngàn lượt du khách về đây để dâng hương kính Mẫu, đồng thời vãn cảnh đền, tìm hiểu về các phong tục và tín ngưỡng của người dân nơi đây. Sự tôn nghiêm của quần thể di tích, phong cảnh thiên nhiên sơn thuỷ hữu tình, môi trường sáng - xanh -sạch - đẹp; công tác đón tiếp chu đáo, sự thân thiện, mến khách của Ban quản lý Đền và người dân nơi đây đã để lại ấn tượng tốt đẹp đối với khách thập phương.
Với sự chuẩn bị chu đáo, tích cực, tin rằng Lễ hội Cơm mới Đền Đông Cuông sẽ diễn ra an toàn, trang nghiêm, mang đậm bản sắc văn hoá dân tộc, thực sự là “điểm đến văn hóa tâm linh” của Nhân dân và du khách. Đây cũng là dịp để cộng đồng các dân tộc huyện Văn Yên ôn lại những phong tục tập quán truyền thống của cha ông, khôi phục và duy trì những nét đẹp văn hóa của dân tộc; từng bước hình thành chuỗi liên kết phát triển du lịch tâm linh gắn với các loại hình du lịch khác trên địa bàn huyện Văn Yên./.
1991 lượt xem
CTV: Hồng Vân - Ngọc Nghĩa
Cổng thông tin điện tử tỉnh - Nếu như lễ hội vào ngày Mão đầu tiên trong năm có ý nghĩa cầu cho mưa thuận gió hòa, mùa màng bội thu, nhà nhà mạnh khỏe. Thì Lễ hội Cơm mới Đền Đông Cuông vào ngày Mão đầu tiên của tháng 9 âm lịch mang ý nghĩa tổng kết một năm lao động, sản xuất, tạ ơn đất trời, thần linh, Thánh Mẫu Thượng ngàn và tổ tiên. Đồng thời là dịp để những người dân gặp gỡ, giao lưu, học hỏi kinh nghiệm trong sản xuất nông nghiệp và giáo dục con cháu duy trì, bảo tồn và phát huy nét đẹp văn hóa truyền thống của người Tày Khao Văn Yên.Lễ hội Cơm mới hàng năm diễn ra trong khuôn viên Di tích lịch sử cấp quốc gia Đền Đông Cuông, thôn Bến Đền, xã Đông Cuông, huyện Văn Yên. Đây là ngôi đền thờ Mẫu Đệ nhị Thượng ngàn và các vị anh hùng người dân tộc thiểu số trong cuộc kháng chiến chống quân Nguyên Mông thời Trần. Theo truyền thống của người Tày Khao, vào ngày Mão tháng Chín âm lịch hàng năm, ngay sau khi thu hoạch vụ mùa xong, bà con dân tộc Tày Khao tổ chức Lễ Cơm mới - một nghi lễ nông nghiệp truyền thống mang đậm bản sắc của người Tày Khao. Lễ hội Cơm mới mang ý nghĩa tổng kết một năm lao động, sản xuất, là dịp để những người con quê hương và du khách thập phương bày tỏ lòng tri ân với Mẫu Thượng Ngàn, các vị thần linh và tổ tiên đã phù hộ cho một năm mưa thuận gió hòa, mùa màng bội thu.
Theo kế hoạch, Lễ hội Cơm Mới đền Đông Cuông năm 2022 được tổ chức trong hai ngày, bắt đầu từ ngày 04 đến ngày 05/10/2022 (tức ngày 09 và 10 tháng Chín năm Nhâm Dần). Để lễ hội thực sự là sợi dây gắn kết cộng đồng, tạo dựng không gian văn hóa vừa trang trọng, linh thiêng theo nghi thức dân gian truyền thống, vừa đảm bảo an toàn, vui tươi, lành mạnh, tiết kiệm, kết hợp hài hòa giữa văn hóa truyền thống với hiện đại, Ban quản lý Di tích Đền Đông Cuông đã phối hợp cùng UBND xã Đông Cuông xây dựng kế hoạch, chương trình kịch bản cụ thể, thành lập các tiểu ban phục vụ lễ hội, chuẩn bị chu đáo về cơ sở vật chất phục vụ cho phần lễ và phần hội.
Theo phong tục, Lễ hội Cơm mới được mở đầu bằng nghi lễ mổ trâu đen tế thần vào lúc 0 giờ ngày mùng 10 tháng 9 Âm lịch. Lễ tế theo nghi thức hiến sinh cho trời đất, theo tập tục của người địa phương với nghi lễ linh thiêng và độc đáo của người Tày Khao. Bên cạnh các sản vật của một năm cấy trồng, chăn nuôi, cốm nếp được coi là sản vật mang hương vị tinh túy của đất trời, ngon nhất của mùa vụ được dâng lên Mẫu Thượng ngàn và các đấng thần linh để tạ ơn trời đất, thể hiện sự biết ơn của người dân đối với đất trời đã cho mùa màng tốt tươi, cuộc sống ấm no, hạnh phúc, đồng thời cầu khẩn cho mưa thuận gió hoà, Quốc thái dân an.
Hội thi “Khéo tay làm cốm” trong Lễ hội Cơm mới Đền Đông Cuông hàng năm thu hút đông đảo du khách thập phương (ảnh minh họa)
Bên cạnh các nghi lễ truyền thống, Lễ hội Cơm mới Đền Đông Cuông năm 2022 còn có các hoạt động văn hóa dân gian, thể thao, trong đó có văn hóa rất đặc thù của mảnh đất Đông Cuông đó là tổ chức Hội thi “Mâm lễ dâng Mẫu”. Đây là hội thi lần đầu tiên được tổ chức trong Lễ hội Đền Đông Cuông. Tất cả những mâm lễ từ hội thi sẽ trở thành lễ vật đặc biệt, thể hiện lòng thành kính của nhân dân các dân tộc xã Đông Cuông dâng lên Mẫu Thượng ngàn trong Lễ Cơm mới.
Với ý nghĩa sâu sắc cốm là lễ vật không thể thiếu trong mâm lễ dâng Mẫu vào ngày Mão Tháng Chín hàng năm, Lễ hội Cơm mới năm nay, xã Đông Cuông duy trì tổ chức Hội thi “khéo tay làm cốm”. Đây là dịp hội tụ các nghệ nhân có kinh nghiệm trong việc làm cốm, truyền dạy cho con cháu cách làm cốm truyền thống và chế biến các món ăn từ cốm như cháo cốm, bánh cốm, chè cốm, xôi cốm, cốm lam, cốm rang… góp phần duy trì, bảo tồn và phát huy giá trị, nét đẹp văn hóa truyền thống của người dân Tày Khao, từng bước đưa sản phẩm cốm Đông Cuông trở thành sản phẩm du lịch phục vụ du khách.
Theo thể lệ Hội thi “Khéo tay làm cốm” do UBND xã Đông Cuông xây dựng và ban hành, 9/9 thôn trên địa bàn xã đã thành lập đội thi, chuẩn bị dụng cụ, nguyên vật liệu, tích cực tập luyện để tham gia hội thi. Cùng với đó, đội văn nghệ quần chúng của các thôn cũng tích cực tập luyện các làn điệu dân ca, dân vũ để biểu diễn văn nghệ quần chúng trong đêm khai mạc lễ hội.
Đến nay, công tác chuẩn bị cho lễ hội đã được Ban tổ chức hoàn tất. UBND xã Đông Cuông đã phối hợp với các ban, ngành của huyện làm tốt công tác tuyên truyền, trang trí khánh tiết; chỉ đạo các thôn, bản làm tốt công tác vệ sinh môi trường, thu gom rác thải; cắt tỉa hoa và vệ sinh dọc tuyến đường vào Đền; Khuôn viên khu di tích được Ban Quản lý Đền thường xuyên quét dọn, chăm sóc, tạo vẻ đẹp cho quần thể Khu di tích Đền Mẫu Đông Cuông. Công tác đảm bảo an ninh trật tự, ATGT, phòng chống cháy nổ, an toàn vệ sinh thực phẩm được chú trọng. Cùng với đó, các dịch vụ lưu trú, nhà hàng ăn uống, bãi đỗ xe tại khu vực lễ hội được Ban tổ chức chuẩn bị chu đáo đảm bảo, sẵn sàng đáp ứng nhu cầu của du khách thập phương đến tham gia các hoạt động của lễ hội.
Với những nét độc đáo trong sinh hoạt tín ngưỡng, Đền Mẫu Đông Cuông từ lâu đã trở thành điểm du lịch tâm linh nổi tiếng, thu hút đông đảo khách du lịch tìm đến. Mỗi năm, ngoài những thanh đồng thờ Mẫu còn có hàng trăm ngàn lượt du khách về đây để dâng hương kính Mẫu, đồng thời vãn cảnh đền, tìm hiểu về các phong tục và tín ngưỡng của người dân nơi đây. Sự tôn nghiêm của quần thể di tích, phong cảnh thiên nhiên sơn thuỷ hữu tình, môi trường sáng - xanh -sạch - đẹp; công tác đón tiếp chu đáo, sự thân thiện, mến khách của Ban quản lý Đền và người dân nơi đây đã để lại ấn tượng tốt đẹp đối với khách thập phương.
Với sự chuẩn bị chu đáo, tích cực, tin rằng Lễ hội Cơm mới Đền Đông Cuông sẽ diễn ra an toàn, trang nghiêm, mang đậm bản sắc văn hoá dân tộc, thực sự là “điểm đến văn hóa tâm linh” của Nhân dân và du khách. Đây cũng là dịp để cộng đồng các dân tộc huyện Văn Yên ôn lại những phong tục tập quán truyền thống của cha ông, khôi phục và duy trì những nét đẹp văn hóa của dân tộc; từng bước hình thành chuỗi liên kết phát triển du lịch tâm linh gắn với các loại hình du lịch khác trên địa bàn huyện Văn Yên./.