Năm 2014, Chi cục Môi trường - Sở Tài nguyên và Môi trường triển khai xây dựng 3 mô hình điểm về thu gom rác thải, trong đó có 2 mô hình tại thành phố Yên Bái và 1 mô hình tại thị xã Nghĩa Lộ. Từ hiệu quả đem lại, các mô hình này đã được nhân rộng, góp phần quan trọng để các địa phương sớm hoàn thiện tiêu chí môi trường trong xây dựng nông thôn mới.

Năm 2014, Chi cục Môi trường - Sở Tài nguyên và Môi trường triển khai xây dựng 3 mô hình điểm về thu gom rác thải, trong đó có 2 mô hình tại thành phố Yên Bái và 1 mô hình tại thị xã Nghĩa Lộ. Từ hiệu quả đem lại, các mô hình này đã được nhân rộng, góp phần quan trọng để các địa phương sớm hoàn thiện tiêu chí môi trường trong xây dựng nông thôn mới.Với gần 200 hộ dân nằm cách xa đường trục chính nên nhiều năm qua, các công ty thu gom rác thải chưa bố trí được công nhận vào thu gom rác thải tại khu dân cư Yên Hòa, phường Yên Ninh, thành phố Yên Bái. Trước những khó khăn trong việc thu gom rác thải của các hộ gia đình, Chi cục Môi trường đã hỗ trợ khu dân cư xây dựng mô hình tự thu gom rác thải. Ngoài việc hỗ trợ về trang thiết bị phục vụ như: xe đẩy, bảo hộ lao động, chổi, xẻng, Chi cục còn hướng dẫn xây dựng phương án thu phí và chi trả tiền thuê nhân công. Sau 3 năm đi vào hoạt động, mô hình thu gom rác thải của khu dân cư Yên Hòa đã hoạt động nề nếp, không còn tình trạng rác thải vứt bừa bãi, gây ô nhiễm môi trường như trước. Bà Nguyễn Thị An - Bí thư Chi bộ khu dân cư Yên Hòa cho biết: "Do nằm trong ngõ xa trục chính nên việc thu gom rác gặp nhiều khó khăn, nhiều hộ dân phải mang rác đi xa mới có điểm tập kết, có người ngại đi vứt rác bừa bãi làm ô nhiễm môi trường. Từ khi thực hiện mô hình thu gom rác thải, công tác vệ sinh môi trường ở khu dân cư đã được cải thiện đáng kể”. Được sự hỗ trợ của Quỹ Bảo vệ môi trường tỉnh, thị xã Nghĩa Lộ đã xây dựng mô hình điểm tự quản về thu gom rác thải ở thôn Đêu 3, xã Nghĩa An, thị xã Nghĩa Lộ. Nhận thấy hiệu quả mô hình này đem lại đến nay thị xã Nghĩa Lộ đã nhân rộng tại nhiều địa phương, khu vực xa đường trục chính nơi mà các công ty chuyên thu gom rác thải không thể đến để thu gom rác thải, góp phần quan trọng bảo đảm môi trường cũng như sớm hoàn thiện tiêu chí môi trường trong xây dựng nông thôn mới. Mô hình điểm tự quản về thu gom rác thải được xây dựng tại thôn Đêu 3, xã Nghĩa An từ năm 2014 đến nay vẫn đang hoạt động rất tích cực, nhận được sự đồng thuận cao trong nhân dân, nhất là ở khu vực này có chợ hoạt động, nhiều rác thải. Khi mới thành lập, mô hình được Quỹ Bảo vệ môi trường tỉnh trang bị 4 xe thu gom rác, 10 thùng rác, quần áo bảo hộ lao động và kinh phí cho người trực tiếp thu gom rác trong 6 tháng đầu. Từ đó đến nay, tổ tiếp tục hoạt động thu phí mức trung bình 10 nghìn đồng/hộ, đối với những hộ sản xuất kinh doanh mức đóng là 20 đến 30 nghìn đồng/hộ/tháng. Nguồn kinh phí đó, ngoài việc trả lương cho công nhân, còn tái đầu tư trang thiết bị. Từ khi mô hình đi vào hoạt động không chỉ bản làng ngõ xóm luôn được bảo vệ, vệ sinh sạch sẽ, giữ gìn trật tự đô thị mà còn tạo thêm việc làm cho 2 lao động nông nhàn ở thôn. Nhận thấy hiệu quả lớn từ mô hình tự quản về thu gom rác thải tại thôn Đêu 3, xã Nghĩa An đem lại cho cộng đồng dân cư, các cơ quan chức năng đã tham mưu giúp UBND thị xã Nghĩa Lộ nhân mô hình ra diện rộng. Cũng như nhiều địa phương khác của thị xã Nghĩa Lộ, trong quá trình xây dựng nông thôn mới, xã Nghĩa Lợi gặp nhiều khó khăn để thực hiện tiêu chí môi trường. Nhân rộng mô hình tự quản thu gom rác thải, đến nay cả 10 thôn, bản của xã đều đã triển khai xây dựng được mô hình. Việc thu gom rác do chính người dân bản địa thực hiện và được trả chi phí do nhân dân tự đóng góp. Từ khi thực hiện mô hình, việc thu gom rác thải của xã bảo đảm, góp phần để sớm hoàn thiện tiêu chí môi trường để được công nhận xã đạt chuẩn nông thôn mới. Ông Lường Văn Hà - Chủ tịch UBND xã Nghĩa Lợi cho biết: "Tiêu chí môi trường là một trong những tiêu chí khó, do xã không có bãi rác tập trung cùng thói quen vứt rác bừa bãi của người dân. Từ khi triển khai mô hình gom rác mới, vệ sinh môi trường ở các ngõ, xóm đã được cải thiện đáng kể, ý thức tự giác của nhân dân cũng được nâng lên, môi trường nông thôn, đường làng, ngõ xóm xanh, sạch đẹp hơn trước”. Các xã trên địa bàn thị xã Nghĩa Lộ hiện nay đều đang trong lộ trình xây dựng nông thôn mới, tiêu chí về môi trường là một trong những tiêu chí khó để hoàn thiện. Vì vậy, với việc nhân rộng các mô hình tự quản về thu gom rác thải sẽ góp phần quan trọng để các xã trên địa bàn sớm hoàn thiện tiêu chí môi trường trong xây dựng nông thôn mới. Từ đầu năm 2017 đến nay, thị xã đã trích nguồn kinh phí 295 triệu đồng từ ngân sách địa phương để hỗ trợ 4 xã: Nghĩa An, Nghĩa Phúc, Nghĩa Lợi và phường Cầu Thia triển khai xây dựng 20 mô hình tự quản thu gom rác thải. Theo đó, mỗi mô hình được hỗ trợ trên 10 triệu đồng để mua xe đẩy rác, cuốc, xẻng, chổi, quần áo bảo hộ lao động. Việc triển khai xây dựng và đưa các mô hình điểm thu gom, vận chuyển và xử lý rác thải sinh hoạt cho cộng đồng dân cư trên địa bàn tỉnh Yên Bái đã mang lại những hiệu quả tích cực trong công tác bảo vệ môi trường, đặc biệt là công tác giữ gìn vệ sinh môi trường trong các khu dân cư xa nơi tập kết rác thải. Với kinh phí đầu tư ban đầu không lớn nhưng đã huy động được sự quan tâm của chính quyền và sự đồng thuận cao trong nhân dân, góp phần nâng cao nhận thức trong việc giữ gìn vệ sinh môi trường khi mà vấn đề đô thị hóa ngày càng diễn ra nhanh chóng. Hoạt động này cũng góp phần đẩy mạnh công tác xã hội hóa về bảo vệ môi trường trên địa bàn tỉnh Yên Bái trong tương lai và cần được nhân rộng.