CTTĐT - Mùa xuân là mùa của lễ hội, mùa để chúng ta nhớ về nguồn cội, thăm lại những di tích lịch sử chứng minh công đức một thời của cha ông ta từ ngàn xưa để lại. Đến với xã Hoà Cuông (huyện Trấn Yên), du khách thập phương không chỉ được chứng kiến mà còn được hoà mình vào những điệu múa xúc tép, pâng lóng, chim gâu của đồng bào dân tộc Cao lan cùng những trò chơi dân gian như ném còn, kéo co, đẩy gậy, …của các dân tộc kinh, tày, dao trong xã, đặc biệt du khách còn đến với Đền Hoá Cuông, một ngôi đền nổi tiếng linh thiêng để thắp hương, tế lễ, cầu tài, cầu lộc và vãn cảnh nhà đền.

Cổng thông tin điện tử tỉnh - Mùa xuân là mùa của lễ hội, mùa để chúng ta nhớ về nguồn cội, thăm lại những di tích lịch sử chứng minh công đức một thời của cha ông ta từ ngàn xưa để lại. Đến với xã Hoà Cuông (huyện Trấn Yên), du khách thập phương không chỉ được chứng kiến mà còn được hoà mình vào những điệu múa xúc tép, pâng lóng, chim gâu của đồng bào dân tộc Cao lan cùng những trò chơi dân gian như ném còn, kéo co, đẩy gậy, …của các dân tộc kinh, tày, dao trong xã, đặc biệt du khách còn đến với Đền Hoá Cuông, một ngôi đền nổi tiếng linh thiêng để thắp hương, tế lễ, cầu tài, cầu lộc và vãn cảnh nhà đền. Đền Hóa Cuông tọa lạc tại thôn 5 xã Hòa Cuông. Đây là di tích lịch sử có từ lâu đời do nhân dân trong xã thiết lập. Đền được xây dựng theo lối kiến trúc đền chùa truyền thồng và bên trong được phân chia thành 3 cung thờ chính. Cung thờ thứ nhất chính giữa là án thờ và 5 bức tượng ngũ vị tôn ông, tức là 5 vị quan đời Trần, bên trái là án thờ 3 bức tượng ông Hoàng Bảy ở Bảo Hà; ông Hoàng Chín, Hoàng Mười ở Nghệ An. Cung thờ thứ 2 thờ Chúa là bà chúa Liễu Hạnh được rước chân hương từ Phủ Giầy Nam Định. Cung thờ thứ 3 gồm án thờ bức tượng nghìn tay nghìn mắt, tượng đức Ngọc Hoàng và tượng ngài Cao Sơn Thượng đẳng thần đã được cấp 3 đạo sắc của 3 đời Vua. Hiện ngôi đền cũng lưu giữ được rất nhiều bức hoành phi câu đối của người xưa để lại, được nhân dân địa phương bảo quản và tu sửa nhiều lần. Năm 2005, đền Hóa Cuông được UBND tỉnh ra quyết định công nhận xếp hạng Di tích lịch sử cấp tỉnh. Ông Phạm Văn Đạo - Phó Chủ tịch UBND xã, Trưởng ban Quản lý di tích Đền Hóa Cuông cho biết: “Trong những năm gần đây, với sự đầu tư của nhà nước cùng với nguồn vốn xã hội hóa Đền Hóa Cuông đã được đầu tư hơn 2 tỷ đồng để trùng tu tôn tạo để đáp ứng nhu cầu tâm linh của nhân dân và du khách thập phương. Riêng trong năm 2017 vừa qua, Ban Quản lý di tích đền đã triển khai xây dựng tường rào trị giá 400 triệu đồng và xây dựng một số hạng mục như xây dựng tượng hộ pháp, xây dựng làm lại sân khấu trị giá 68 triệu đồng. Trong năm 2018 này, Ban Quản lý di tích đền xây dựng sửa chữa các hạng mục như làm lại toàn bộ phần kè chống sạt lở, mở rộng nhà sắp lễ trị giá khoảng 500 triệu đồng. Do đó, chính quyền địa phương và Ban Quản lý di tích đền đang kêu gọi các nhà hảo tâm và nguồn xã hội hóa để hoàn thiện các hạng mục phục vụ du khách”. Đền Hóa Cuông được toạ lạc trên sườn ngọn đồi nhỏ, đồi này liền một dải với các đồi khác trong vùng khiến người ta liên tưởng đến một con rồng khổng lồ đang mặc tâm suy ngẫm còn ngôi đền ngự ngay trên trán rồng. Theo quan niệm dân gian thì đó là nơi giao nhau của khí trời và đất, nơi hoà quyện của âm và dương. Hàng năm Đền Hoá Cuông có 11 kỳ lễ hội lớn nhỏ khác nhau. Song mấy năm trở lại đây, Đền chỉ duy trì một số lễ hội đặc trưng như Tôn Thượng Nguyên (Rằm tháng riêng), vào ngày này dân làng thường chuẩn bị  lễ chay dâng lên đền, cầu mong một năm mới an lành và hạnh phúc đến với mọi nhà. Cùng với đó, còn các lễ hội khác như Tết nhà phật, Tết hạ điền, lễ thượng điền, lễ xá tội vong nhân, giỗ đức Thánh Trần… đều được tổ chức với quy mô nhỏ. Lễ Thượng Nguyên của Đền Hoá Cuông thường được tổ chức vào ngày 14 tháng giêng. Bà Hoàng Thị Liên - Thành viên Ban Quản lý di tích Đền Hóa Cuông cho hay: “Ngay từ những ngày đầu xuân mới Mậu Tuất năm 2018, chính quyền địa phương phối hợp với Ban quản lý di tích nhà Đền chuẩn bị mọi điều kiện về cơ sở vật chất trang thiết bị để tổ chức tốt phần lễ, phần hội và đón các du khách thập phương đến thắp hương, tế lễ cầu tài cầu lộc ngay từ sáng mùng một Tết Nguyên đán. Bình quân hàng năm Đến Hóa Cuông đón tiếp khoảng 2.000 lượt du khách thập tới chiêm bái và vãn cảnh nhà Đền”. Riêng phần hội cũng được tổ chức đa dạng phong phú như giao lưu văn nghệ, thể thao giữa các thôn và các xã lân cận, ngoài ra còn duy trì các trò chơi dân gian như: kéo co, đẩy gậy, ném còn, chọi gà và đốt lửa trại thể hiện được nếp sống văn hoá tinh thần phong phú, đa dạng của người dân nơi đây thu hút hàng nghìn lượt du khách thập phương đến tham quan, tế lễ, vãn cảnh đền. Trong dịp đầu xuân Mậu Tuất  2018, cùng với tổ chức phần dâng hương tế lễ, xã Hòa Cuông còn tổ chức thi giao lưu văn nghệ và các hoạt động  thể dục thể thao tạo không khí vui tươi phấn khởi trong những ngày đầu xuân mới. Có thể nói, Đền Hoá Cuông xã Hoà Cuông không chỉ được biết đến là một ngôi đền linh thiêng mà nơi đây còn để quảng bá và lưu giữ các nét đẹp văn hoá truyền thống, đồng thời thu hút du khách thập phương về với miền tâm linh mỗi dịp đầu xuân./.