Việc xét nghiệm HIV sớm có ý nghĩa quan trọng giúp người bệnh biết được tình trạng nhiễm HIV của bản thân và tăng hiệu quả điều trị nếu dương tính với HIV. Đây cũng chính là chủ đề được Bộ Y tế lựa chọn và phát động trong Tháng hành động quốc gia phòng, chống HIV/AIDS từ 10/11/2017 - 10/12/2017.

Việc xét nghiệm HIV sớm có ý nghĩa quan trọng giúp người bệnh biết được tình trạng nhiễm HIV của bản thân và tăng hiệu quả điều trị nếu dương tính với HIV. Đây cũng chính là chủ đề được Bộ Y tế lựa chọn và phát động trong Tháng hành động quốc gia phòng, chống HIV/AIDS từ 10/11/2017 - 10/12/2017.Mục tiêu 90-90-90 do Liên Hiệp Quốc phát động trên toàn cầu để tiến tới kết thúc dịch AIDS vào năm 2030 bao gồm: 90% người nhiễm HIV biết được tình trạng nhiễm HIV của mình; 90% người chẩn đoán nhiễm HIV được điều trị bằng thuốc kháng vi rút; 90% người nhiễm HIV đã được điều trị bằng thuốc kháng vi rút kiểm soát được số lượng vi rút ở mức thấp để sống khỏe mạnh và làm giảm nguy cơ lây truyền HIV cho người khác. Trong đó, mục tiêu 90% người nhiễm HIV biết được tình trạng nhiễm HIV của mình chính là tiền đề quan trọng để thực hiện thành công các mục tiêu tiếp theo trong nỗ lực dự phòng và điều trị HIV. Muốn biết tình trạng nhiễm HIV của mình, người trong nhóm nguy cơ cao cần xét nghiệm HIV sớm. Việc xét nghiệm sớm, phát hiện tình trạng HIV có nhiều lợi ích. Đó là giúp cho người nhiễm HIV biết tình trạng nhiễm HIV của bản thân; chủ động có kế hoạch chăm sóc sức khỏe phù hợp, duy trì sức khỏe, kéo dài tuổi thọ, sống có ích cho gia đình và cộng đồng. Giảm chi phí thuốc men, chi phí khám, chữa bệnh và nằm viện cho người bệnh. Giúp dự phòng, giảm nguy cơ lây lan HIV sang cho người khác. Xét nghiệm HIV là việc thực hiện các kỹ thuật chuyên môn nhằm xác định tình trạng nhiễm HIV trong mẫu máu, mẫu dịch sinh học của cơ thể người. Hiện nay, các xét nghiệm phát hiện kháng thể là phương pháp thông thường được sử dụng rộng rãi ở các cơ sở y tế để phát hiện nhiễm HIV cho người lớn và trẻ em trên 18 tháng. Việc xét nghiệm HIV rất đơn giản, nhanh chóng, thuận tiện và chính xác. Người có nhu cầu làm xét nghiệm HIV khi đến với các cơ sở y tế được tư vấn trước xét nghiệm. Sau khi có kết quả xét nghiệm, mọi thông tin của người bệnh đều bảo đảm bí mật. Những năm gần đây, tình hình dịch HIV/AIDS ở Yên Bái có dấu hiệu dừng lại nhưng vẫn tiềm tàng lây nhiễm trong cộng đồng. Theo số liệu báo cáo từ Trung tâm Kiểm soát bệnh tật tỉnh, đến tháng 11/2017, tổng số người nhiễm HIV/AIDS được phát hiện trên địa bàn là 5.725 người, số trường hợp hiện còn sống 4.227 người, đã tử vong 1.498 người. Hiện nay, tỉnh Yên Bái có 11 cơ sở y tế triển khai tư vấn và xét nghiệm HIV. Hàng năm, triển khai hàng nghìn mẫu xét nghiệm HIV. Phát hiện và điều trị hàng trăm trường hợp nhiễm HIV. Tuy nhiên, trong bối cảnh kinh phí cắt giảm, các mô hình tư vấn xét nghiệm truyền thống ngày càng khó khăn, tỷ lệ xét nghiệm HIV dương tính thấp cần phải có cách làm mới để có thể phát hiện được nhiều người nhiễm HIV hơn. Ngoài ra, khoảng 70% người nhiễm HIV biết tình trạng nhiễm của bản thân, trên 50% người nhiễm HIV được điều trị bằng thuốc kháng virus ARV, còn lại khoảng 40% số người nhiễm HIV/AIDS chưa được điều trị thuốc kháng vi rút ARV. Đây chính là nguồn lây nhiễm HIV cho cộng đồng. Tuy đã có rất nhiều nỗ lực trong việc mở rộng độ bao phủ, nâng cao chất lượng công tác tư vấn xét nghiệm nhưng trên thực tế, số người nhiễm HIV chưa được phát hiện trong cộng đồng còn nhiều. Trong khi đó, tình trạng kỳ thị và phân biệt đối xử vẫn đang diễn ra, làm rất nhiều người có nguy cơ không dám đi xét nghiệm HIV hoặc người nhiễm HIV không muốn tiết lộ tình trạng nhiễm HIV của mình sau khi đã được chẩn đoán. Vì vậy, việc tổ chức xét nghiệm HIV tại cộng đồng để phát hiện sớm tình trạng bệnh của người nhiễm là việc làm rất cần thiết trên địa bàn tỉnh. Trong năm, Trung tâm Kiểm soát bệnh tật tỉnh đã tổ chức 30 đợt xét nghiệm tại cộng đồng, tại các điểm thành phố Yên Bái, thị xã Nghĩa Lộ, Văn Chấn, Lục Yên, Văn Yên, Trấn Yên, Yên Bình, Trại giam Hồng Ca... Những đợt xét nghiệm cộng đồng đã phát hiện 100 trường hợp nhiễm HIV và đã kết nối điều trị HIV cho 90 trường hợp. Chị H.T.T ở xã Vân Hội, huyện Trấn Yên cho biết: "Tôi phát hiện mình bị nhiễm HIV qua đợt xét nghiệm cộng đồng. Chồng tôi nghiện ma túy nhiều năm, là đối tượng có nguy cơ cao nhiễm HIV nhiều lần được vận động đi làm xét nghiệm HIV song tôi chần chừ chưa đi do tâm lý lo sợ. Có đoàn xét nghiệm về tận địa phương, tôi tham gia xét nghiệm và nhận được kết quả dương tính với HIV. Tôi được các bác sỹ tư vấn và giới thiệu đến cơ sở y tế điều trị. Hiện nay, sức khỏe tôi rất tốt”. "Xét nghiệm HIV tại cộng đồng là hết sức quan trọng, tiếp cận đến vùng sâu, vùng xa, nơi người dân khó tiếp cận với dịch vụ phòng, chống HIV. Tuy nhiên, xét nghiệm tại cộng đồng cũng gặp nhiều khó khăn trong công tác tổ chức do không có nguồn kinh phí triển khai và khó khăn trong công tác huy động các đội tượng có nguy cơ cao tham gia xét nghiệm do nhận thức chưa đầy đủ nên còn e ngại, sợ lộ tình trạng nhiễm HIV của bản thân...” - bác sỹ Hoàng Thị Tươi - Trưởng khoa Phòng, chống HIV/AIDS, Trung tâm Kiểm soát bệnh tật tỉnh cho biết. Việc xét nghiệm HIV mang lại lợi ích vô cùng to lớn. Để công tác xét nghiệm HIV đạt hiệu quả cần tiếp tục truyền thông, tư vấn để người có nguy cơ lây nhiễm cao làm xét nghiệm HIV. Tăng cường nguồn lực cho công tác phòng, chống HIV. Đào tạo, tập huấn cho các cán bộ y tế cơ sở thực hiện xét nghiệm HIV tại cộng đồng. Huy động nguồn lực cho đội ngũ đồng đẳng viên để tăng cường tiếp cận các đối tượng nguy cơ cao tham gia xét nghiệm HIV.